Οι πλουσιότεροι και οι φτωχότεροι πολιτικοί αρχηγοί

Τι έδειξε το πόθεν έσχες του 2008

Της Λώρας Ιωάννου

Πλουσιότερος πολιτικός αρχηγός για το 2008 αναδεικνύεται ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ Γιώργος Καρατζαφέρης και τον ακολουθεί ο πρόεδρος της ΝΔ Αντώνης Σαμαράς. Στους πλέον φτωχούς οι αρχηγοί της Αριστεράς Αλέκα Παπαρήγα και Αλέξης Τσίπρας.

Γιώργος Παπανδρέου
Ο πρωθυπουργός δηλώνει εισοδήματα 126.756,84 ευρώ, ενώ τα αντίστοιχα εισοδήματα της Άντας ανέρχονται σε 10.165 ευρώ. Από τα πόθεν έσχες του πρωθυπουργικού ζεύγους προκύπτει ότι δεν αγόρασαν ούτε πούλησαν κάποιο ακίνητο. Ο Γ. Παπανδρέου έχει το 50% του σπιτιού στη Ν. Ερυθραία έκτασης 365 τ.μ.
Η σύζυγός του έχει 3 ακίνητα, το 50% του σπιτιού στη Ν. Ερυθραία, 1 οικία και 1 διαμέρισμα στην Πάτρα. Η Άντα έχει ομόλογα με κυμαινόμενο επιτόκιο αξίας 228.000 ευρώ.
Στην τράπεζα έχουν χωριστά ο Γ. Παπανδρέου 35.114,47 ευρώ και η Άντα Παπανδρέου 19.508,3 ευρώ, ενώ σε κοινό λογαριασμό έχουν 11.874,06 ευρώ.
Ο Γ. Παπανδρέου έχει 1 αυτοκίνητο 1985 κ.ε., ενώ η Άντα Παπανδρέου πούλησε ένα αυτοκίνητο 1.400 κ.ε., μοντέλο 1992, αντί 100 ευρώ.

Αντώνης Σαμαράς
Ο πρόεδρος της ΝΔ δηλώνει εισοδήματα 107.232,74 ευρώ και η Γεωργία Σαμαρά εισόδημα 48.445,55 ευρώ. Ο Αντ. Σαματάς έχει 1 αγροτεμάχιο στην Εύβοια, οικόπεδο και σπίτι στην Κηφισιά (2.335 τ.μ. το οικόπεδο και 447 τ.μ. το σπίτι), 1 διαμέρισμα και 1 αποθήκη στο Κολωνάκι και αγόρασε 2 αγροτεμάχια στο Λαύριο. Η Γ. Σαμαρά έχει 1 οικόπεδο 2.265 τ.μ. στην Εκάλη, 1 σπίτι στην Εκάλη, 1 οικόπεδο στην Καλλιθέα, 1 γραφείο στην Πανεπιστημίου, 1 διαμέρισμα στη Δημοκρίτου στο Κολωνάκι, 1 κατάστημα και 1 διαμέρισμα στο Ναύπλιο.
Ο Αντ. Σαμαράς διαθέτει 3.500 μετοχές στην Αnen Lines και η γυναίκα του συμμετέχει στην ομόρρυθμη εταιρεία Smartstore ΑΕ. Για μια ανάγκη ο Αντώνης Σαμαρας έχει στην άκρη 391.302,77 ευρώ και η Γεωργία 28.923,4. Παράδοξο και όμως αληθινό, ο Αντώνης Σαμαράς δεν έχει αυτοκίνητο! Είχε δύο αυτοκίνητα και για τα δύο έχει καταθέσει τις πινακίδες.

Αλέκα Παπαρήγα
Η γραμματέας του ΚΚΕ δήλωσε εισόδημα από βουλευτική αποζημίωση 90.328 ευρώ και 46.193 ευρώ από άλλα ταμεία. Έχει ένα διαμέρισμα 90 τ.μ. στην Αθήνα και μόνο 400 ευρώ στην τράπεζα. Όχι, αυτοκίνητο δεν έχει.

Γιώργος Καρατζαφέρης
Ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ δήλωσε εισόδημα 111.047,23 και η σύζυγός του Βένυ Καρατζαφέρη 5.400 ευρώ. Εννοείται ότι έχει τα περισσότερα ακίνητα, αφού τη δεκαετία του 1980 έκανε real estate στο Λονδίνο. Στη συνέχεια το κουσούρι του ’μεινε και στην Ελλάδα. Στο όνομά του έχει υπό ανέγερση ακίνητο στο Π. Φάληρο, 2 διαμερίσματα στην Αθήνα, 1 σπίτι στην Κερατέα, 1 βοσκότοπο στην Αρκαδία, 1 σπίτι με πισίνα στις Λιβανάτες, 3 διαμερίσματα στην Καλλιθέα, 1 διαμέρισμα και 4 θέσεις πάρκιγκ στην Καλλιθέα, 1 οικόπεδο στην Αρκαδία, 1 βοσκότοπο στην Κόρινθο και 1 βοσκότοπο στις Αδάμες. Η Βένυ, η οποία κατάγεται από το Λιτόχωρο, έχει 1 διαμέρισμα στο Μάτι, 1 σπίτι στο Λιτόχωρο (το 1/6), 1 βοσκότοπο στο Λιτόχωρο (το 1/6), 1 διαμέρισμα στην Καλλιθέα, 2 καταστήματα στην Καλλιθέα, 1 διαμέρισμα στην Αθήνα. Μετοχές δεν έχουν ούτε μία, ενώ από κοινού έχουν λογαριασμό με 116.000 ευρώ. Μόνος του διαθέτει το ποσό των 40.771 ευρώ.
Στα αυτοκίνητα επιδεικνύει μια κάποια κινητικότητα. Πούλησε 1 αυτοκίνητο 4.600 κυβικά, ενώ έχει 1 αυτοκίνητο 3.700 κυβικά. Αγόρασε 1 αυτοκίνητο 3.700 κυβικά και μία βάρκα χωρητικότητας 6 ατόμων, αξίας 14.399 ευρώ. Η σύζυγός του είναι μέτοχος σε ΕΠΕ παροχής υπηρεσιών.
Κεφάλαιο εισφοράς 17.608 ευρώ.

Αλέξης Τσίπτρας
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δηλώνει εισοδήματα μόνο 21.588 ευρώ, ενώ δηλώνει και 1 διαμέρισμα 114 τ.μ. στην Αθήνα. Δεν έχει μετοχές, ενώ η αποταμίευσή του δεν ξεπερνά τα 2.949 ευρώ. Αυτοκίνητο δεν έχει, αλλά έχει 1 μηχανή 650 κυβικά, αξίας 7.300 ευρώ. Επισης, συμμετείχε ως ομόρρυθμος εταίρος σε κατασκευαστική εταιρεία με κεφάλαιο εισφοράς 33.000 ευρώ (πλέον έχει αποχωρήσει).

Φώτης Κουβέλης
Ο πρόεδρος της Δημοκρατικής Αριστεράς δήλωσε για το 2008 εισοδήματα από βουλευτική αποζημίωση 92.090,96 ευρώ (65.234 αφορολόγητα) και από άλλη πηγή 2.500 ευρώ, ενώ η σύζυγός του 11.684,59 ευρώ. Ο κ. Κουβέλης δηλώνει μαζί με τη σύζυγό του 17 ακίνητα και οικόπεδα σε Αττική, Εύβοια και Τρίκαλα, τα περισσότερα από τα οποία τους ανήκουν κατά το ήμισυ ή κατά το 1/5. Ο κ. Κουβέλης διαθέτει αμοιβαία κεφάλαια της εταιρείας “Διεθνική”, αξίας κτήσης 17.608,22 ευρώ, ενώ η σύζυγός του έχει 5.000 μετοχές στην Capital ΑΧΕ, με ισόποση αξία κτήσης. Διαθέτει από κοινού με τη σύζυγο και τις δύο κόρες τους τρεις τραπεζικούς λογαριασμούς, συγκεκριμένα στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων 250.500 ευρώ, στην Εμπορική Τράπεζα 26.500 και στην Εθνική Τράπεζα 105.000 ευρώ. Είναι κάτοχος δύο ΙΧ αυτοκινήτων, ενός 1.800 κ.ε. που απέκτησε το 1997 και ενός 1.400 κ.ε. που απέκτησε το 2008 αντί 15.730 ευρώ.

---

ΠΡΩΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΑΡΧΗΓΟΙ

Κ. Καραμανλής
Εισοδήματα
Βουλευτική αποζημίωση 102.204,25 ευρώ. Από άλλες πηγές 27.481,
Νατάσας 22.082,21 ευρώ
Ακίνητα
- Διαμερίσματα:
1 στη Θεσσαλονίκη 70 τ.μ.
1 στην Αθήνα 213 τ.μ. ψιλή κυριότητα
1 στη Φιλοθέη 222 τ.μ. ψιλή κυριότητα
1 στη Θεσσαλονίκη 41 τ.μ.
1 στη Φιλοθέη 20 τ.μ. ψιλή κυριότητα
1 στην Αθήνα 55 τ.μ. ψιλή κυριότητα
1 στην Αθήνα 104 τ.μ. ψιλή κυριότητα
-Αγροτεμάχια
2 αγροτεμάχια στην Κύθνο από 4 στρέμματα το καθένα
2 στρέμματα στην Πρώτη Σερρών
-Οικίες
Ψιλή κυριότητα σπίτι Ραφήνα 275 τ.μ.
Πρώτη Σερρών 63 τ.μ.
Πρώτη Σερρών 200 τ.μ. 50%
Ψιλή κυριότητα Μύκονο
- Στα παιδιά από 50% οικόπεδο μισού στρέμματος και οικία στη Ραφήνα 49 τ.μ.
- Η Νατάσα αγόρασε καταβάλλοντας 15.000 ευρώ 50% αγρόκτημα 2,5 στρεμμάτων και οικόπεδο 711 τ.μ.
Μετοχές
Πούλησε ομόλογα Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων 165.598 ευρώ
Πούλησε μετοχές κτήμα Καποδίστρια 563.060 ευρώ
Πούλησε ομόλογα Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων 115.000 ευρώ
Πούλησε μερίδιο από αμοιβαία κεφάλαια 28.309 ευρώ
Διατήρησε με έκαστο των παιδιών του ομόλογα συνολικής αξίας 38.000 ευρώ (19.000 ευρώ με κάθε παιδί)
Αγόρασε το 2008 με μητέρα και αδελφό του Γιώργο ομόλογα ΕΤΒΑ 600.000 ευρώ
- Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Κ. Καραμανλής το 2008 εκποίησε σχεδόν το σύνολο το χαρτοφυλακίου του αντί περίπου 800.00 ευρώ. Το ίδιο έτος αγόρασε μαζί με τη μητέρα του και τον αδελφό του ομόλογα ΕΤΒΑ αξίας 600.000 ευρώ
Καταθέσεις
Μόνος του: 25.828 ευρώ, 7.596 δολάρια, 541 λίρες Αγγλίας
Με Νατάσα: 62.220 ευρώ. Από πώληση περιουσιακού στοιχείου: 577.162 ευρώ
Με αδελφό και μητέρα: 14.238 ευρώ
Με γιο: 2.815 ευρώ
Με κόρη: 2.815 ευρώ
Με μητέρα: 203.932 ευρώ και 169.429 δολάρια
Αυτοκίνητα/πλωτά
ΙΧ 1.800 κυβικών από 1995
Σκάφος 8 ατόμων από μισό με Νατάσα

Αλ. Αλαβάνος
Εισοδήματα: 197.143 ευρώ (τα 21.000 από αυτά δόθηκαν υπέρ του κόμματος)
Ακίνητα
Στην Τήνο: 1 ξενοδοχείο, 1 κατάστημα, το 50% οικίας, 1 διαμέρισμα και το 50% δύο αγροτεμαχίων στο Σαρακηνυγό
Σύζυγος Αλ. Αλαβάνου:
1 διαμέρισμα στις Βρυξέλλες
Το 50% οικίας στην Τήνο
1 οικία στην Παλαιά Πεντέλη και 1 στα Χανιά
1 διαμέρισμα στα Χανιά και 1 στην Αθήνα
1 αγροτεμάχιο στα Καμπουριανά και το 50% δύο αγροτεμαχίων στο Σαρακηνυγό
3 αποθήκες
Μετοχές
Πλούσιο χαρτοφυλάκιο με τη σύζυγό του (κυρίως σε τράπεζες) και 2 αυτοκίνητα

---

Παιδιά του λαού οι... υπουργοί

Πρωταθλητής του “έσχες” των κυβερνητικών στελεχών από τη Θεσσαλονίκη αναδεικνύεται ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευάγγελος Βενιζέλος. Αξιόλογες και οι περιουσίες των κυρίων Χ. Καστανίδη, Γ. Μαγκριώτη και Σπ. Βούγια όπως και των άλλων κυβερνητικών στελεχών, που φαίνεται να διαβιούν χωρίς οικονομικά προβλήματα. Λίγοι αν όχι ελάχιστοι είναι εκείνοι που περιορίζονται στη βουλευτική τους αποζημίωση και δηλώνουν "πενιχρά" εισοδήματα και ταπεινά ακίνητα.
Την ώρα που η οικονομική κρίση χτυπά τη χώρα και πλήττει τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, οι δηλώσεις "πόθεν έσχες" για το 2008 των βουλευτών που δημοσιοποιήθηκαν χθες δείχνει πως οι υπουργοί και οι βουλευτές… έχουν τον τρόπο τους, με υψηλές καταθέσεις, μετοχές και ακίνητη περιουσία. Υπουργοί με εισόδημα εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, άλλοι με δεκάδες ακίνητα και άλλοι με καταθέσεις εκατομμυρίων! Στην αντίπερα όχθη λιγοστοί οι… πληβείοι με μοναδικά εισοδήματα αυτά της αποζημίωσης και δίχως ακίνητη περιουσία ή καταθέσεις. Από αυτούς που κρατούν τα σκήπτρα αναφορικά με το ύψος των περιουσιακών τους στοιχείων εκτός του Ευ. Βενιζέλου είναι και οι Θόδωρος Πάγκαλος, Άννα Νταλάρα, Γιώργος Πεταλωτής κ.ά., ενώ στις τελευταίες θέσεις της λίστας της οικονομικής κατάστασης των μελών της κυβέρνησης οι Μιχάλης Τιμοσίδης, Θεοδώρα Τζάκρη κ.ά.

Γιώργος Παπακωνσταντίνου
Με λάθη, έστω και εκ παραδρομής, όπως ομολογεί, είναι η δήλωση του υπουργού Οικονομικών, ο οποίος, σημειώνει ότι η σύζυγός του εκποίησε μερίδιο συμμετοχής σε ΕΠΕ έναντι 12.150 ευρώ, το οποίο ξέχασαν να δηλώσουν στη χρήση του 2008.
Ο άνθρωπος πάντως που καλεί τους πολίτες να συναινέσουν σε διαρκείς εισοδηματικές απώλειες φαίνεται πως τα καταφέρνει με τη βουλευτική αποζημίωση των 104.000 ευρώ, ενώ η σύζυγός του Βίνκε, με την οποία έχει ακίνητη περιουσία στη Σέριφο και την Κοζάνη, δηλώνει εισόδημα 5.500 ευρώ. Σε κοινό τραπεζικό λογαριασμό με τη μητέρα του έχει 4.000 ευρώ. Έχει στην κατοχή του ένα αυτοκίνητο που αγοράστηκε έναντι 33.000 ευρώ το 2005, ενώ η σύζυγός του έχει μια μοτοσικλέτα 600 κυβικών.

Φίλιππος Σαχινίδης
Ο υφυπουργός Οικονομικών δήλωσε βουλευτική αποζημίωση 105.500 ευρώ και 2.618 ευρώ από άλλη πηγή, ενώ τα εισοδήματα της συζύγου του ήταν 33.500 ευρώ. Το ζεύγος έχει στην κατοχή του έξι ακίνητα στην Αττική και στην Πάρο. Επίσης διαθέτει μερίδια σε αμοιβαία κεφάλαια της Εθνικής Asset Management. Μαζί με τη σύζυγό του έχει τραπεζικές καταθέσεις 365.000 ευρώ. Έχει δύο αυτοκίνητα 1.400 κυβικών μαζί με τη σύζυγό του.

Δημήτρης Κουσελάς
Ο υφυπουργός Οικονομικών δήλωσε εισόδημα 105.000 ευρώ από βουλευτική αποζημίωση, ενώ η σύζυγός του εμφάνισε εισόδημα 38.000 ευρώ. Μαζί με τη σύζυγό του έχει μικρή ακίνητη περιουσία στην Κυπαρισσία και το Π. Φάληρο. Έχει στην κατοχή του λίγες μετοχές. Οι τραπεζικές καταθέσεις του ιδίου και της συζύγου είναι 192.000 ευρώ. Το 2008 πώλησε ένα αυτοκίνητο 1.800 κυβικών έναντι 1.500 ευρώ και αγόρασε ένα άλλο έναντι 24.000 ευρώ.

Θόδωρος Πάγκαλος
Δηλώνει εισόδημα 640.631 και η σύζυγός του 206.537 ευρώ .Στον μακρύ κατάλογο των ακινήτων του που εκτείνονται σε 58 κωδικούς καταγράφονται οικόπεδο 1.004 τ.μ. στην Εύβοια, έξι αγροτεμάχια (2.227, 2.000, 5.957, 1.731, 550, 550 τ.μ.) στην Κέα, δυο διαμερίσματα 80 και 85 τ.μ. στην Αθήνα και το Παγκράτι, πέντε αγροτεμάχια στην Ελευσίνα συνολικού εμβαδού 37.889 τ.μ. Τέσσερα γραφεία (22, 35, 37, 29 τ.μ.) στη Γερανίου. Το 2007 λόγω κληρονομιάς περιέρχονται στην κυριότητά του σημαντικά περιουσιακά στοιχεία σε Ελευσίνα, Αθήνα και Χαλκίδα. Ειδικότερα, μια οικία 159 σε οικόπεδο 477 στου Παπάγου, οικόπεδο 2.445 τ.μ. στην Ελευσίνα, δυο διαμερίσματα 86 τ.μ. και ένα διαμέρισμα 120 τ.μ. στην Αθήνα. Ένα οικόπεδο 854 με κτίσμα 120 τ.μ. στη Σαρωνίδα, πέντε διαμερίσματα (39, 51, 97, 47, 49 τ.μ." στη Χαλκίδα, διαμέρισμα 295 τ.μ. σε οικόπεδο 500 τ.μ. στη Χαλκίδα, οικία 125 και αγροτεμάχιο 8.119 τ.μ., βοσκοτόπια στην Εύβοια.
Από κοινού με τη σύζυγο και τα παιδιά του δηλώνει διαμερίσματα 120 (αγορά το 2003) και 122 τ.μ. (αγορά το 2008) στη Ριζάρη.
Η σύζυγός του διαθέτει τρία οικόπεδα στο Λαγονήσι (1.300, 490, 708 τ.μ.) και πέντε διαμερίσματα (87, 18, 137, 98, 116 τ.μ.) ένα γραφείο 15 τ.μ. και τρία πάρκιγκ σε ένα κτίριο στα Καλύβια .Επιπλέον ένα οικόπεδο 242 τ.μ. στην ίδια περιοχή και από γονική παροχή απέκτησε το 2007 ένα αγροτεμάχιο 9.021 τ.μ. στην Κέα.
Από εκποίηση αμοιβαίων και μετοχών απέκτησαν 153.459 ευρώ.
Σε καταθέσεις 32.861 ευρώ. Δηλώνουν δυο αυτοκίνητα 1.600 κ.ε. και 2.500 κ.ε. με το πρώτο να έχει παραχωρηθεί δωρεάν το 2007 στον αντιπρόεδρο από τον αδελφό του Αναστάσιο.

Γιάννης Ραγκούσης
Δηλώνει εισόδημα 99.010 ευρώ καθώς και 5.174 από ενοίκια, 3.050 ευρώ επίδομα τρίτου παιδιού δηλώνει η σύζυγός του καθώς επίσης και 58.000 προϊόν στεγαστικού. Μικρή η λίστα των ακινήτων του περιλαμβάνει μια οικία σε αγροτεμάχιο στην Πάρο (από κοινού με τη σύζυγο) ένα διαμέρισμα 78 τ.μ. στον Χολαργό, δύο αγροτεμάχια (316 και 305 τ.μ.) στο Χαλάνδρι και ένα αγροτεμάχιο 4.500 τ.μ. στην Πάρο.
Από κοινού με τη σύζυγο διαθέτουν μετοχές της Εθνικής αξίας κτήσης 110.000 ευρώ και η σύζυγός του μετοχές αξίας 3.308. Η σύζυγός του μετέχει και ως μέτοχος σε Α.Ε. με κεφάλαιο εισφοράς 19.800 από το 2006.
Οι οικογενειακές καταθέσεις ανέρχονται στα 224.399 ευρώ και 1.569 δολάρια. Διαθέτουν ένα Ι.Χ. 1140 κ.ε. αποκτηθέν το 2006.

Ευάγγελος Βενιζέλος
Ο υπουργός Άμυνας δηλώνει συνολικό εισόδημα 102.686 ευρώ και 69.374 ευρώ της συζύγου του, ενώ διαθέτει σημαντική ακίνητη περιουσία στη Θεσσαλονίκη που περιλαμβάνει γραφείο 95 τ.μ. στην Αριστοτέλους, ένα διαμέρισμα και πάρκιγκ 88,31 τ.μ. και οικόπεδο 779 τ.μ. στον Εύοσμο. Επίσης οικόπεδο 2.600 τ.μ. στην Περαία καθώς επίσης και αγροτεμάχιο 2.000 τ.μ. στο Πευκοχώρι. Στην Αθήνα δηλώνει ένα διαμέρισμα 200 τ.μ. στη Φαναριωτών, με αποθήκη και τρία πάρκιγκ που αποκτήθηκαν το 2005 από κοινού με τη μοναχοκόρη του.
Στην κυριότητα της συζύγου του Βασιλικής Μπακατσέλου εμφανίζονται ένα γραφείο 179 τ.μ. με ένα κατάστημα 40 τ.μ. και ένα χώρο 12 τ.μ. που δεν προσδιορίζεται η χρήση του (εντάσσεται στις άλλες περιπτώσεις) και επίσης ένα γραφείο 203 τ.μ. στη Θεσσαλονίκη. Η ίδια διαθέτει μια οικία και ένα αγροτεμάχιο, 230 τ.μ. και 4.082 τ.μ. στην Πυλαία, ένα διαμέρισμα στο Ωραιόκαστρο 229 τ.μ. που απέκτησε το 2007.
Για τα περιουσιακά στοιχεία που δηλώνονται, η κτήση τους εκτείνεται από το 1980 έως και το 2007.
Στο οικογενειακό χαρτοφυλάκιο (του ιδίου, της συζύγου και της θυγατέρας του) περιλαμβάνονται (ομόλογα, μετοχές και αμοιβαία) αξίας 995.022,25 από τα οποία εκποίησε 151.539 ευρώ. Οι καταθέσεις της οικογένειας όπου είναι συνδικαιούχος ο ίδιος είτε η σύζυγός του με άλλα μέλη του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος αθροίζονται σε 2.985.989 ευρώ σε διάφορες τράπεζες και 1.727 δολάρια .
Διαθέτει δυο αυτοκίνητα 14 και 11 ίππων αντίστοιχα που αγοράστηκαν το 1996 και το 2004 αντίστοιχα, ενώ και η σύζυγός του διαθέτει ένα αυτοκίνητο 12 ίππων που απέκτησε το 2008.

Διαμαντοπούλου Άννα
Δηλώνει εισόδημα 117.063 και 112.493 ο σύζυγός της. Στην ακίνητη περιουσία της που αποκτήθηκε από το 1978 έως και το 2005 περιλαμβάνονται ένα οικόπεδο 1.025 τ.μ. στο Σκορπονέρι της Ευβοίας μια οικία 232 τ.μ. στην παλιά πόλη των Χανίων. Εξ αδιαιρέτου με τον σύζυγό της δηλώνει τέσσερα διαμερίσματα (184, 110, 77 και 33 τ.μ.) στη Γλυφάδα και ένα διαμέρισμα 95 τ.μ. στις Βρυξέλλες. Ο σύζυγός της δηλώνει ένα οικόπεδο 632 τ.μ. στην Πολιτεία και ένα οίκημα (που καταχωρείται στον κωδικό άλλες περιπτώσεις) με αποθήκη στο Μεταξουργείο 344 και 114 τ.μ. αντίστοιχα.
Η κ Διαμαντοπούλου επιδεικνύει ως προς την επενδυτική της λογική αξιοπρόσεκτη εμπιστοσύνη στα αμοιβαία καθώς το 2008 αγόρασε 101.106 ευρώ και εκποίησε 56.888 ευρώ. Ο σύζυγός της διαθέτει μετοχές τραπεζών αξίας 13.200.
Οι καταθέσεις τους ανέρχονται στις 264.500 ευρώ και υπάρχει και μια κατάθεση 57.512 ευρώ στον μοναχογιό τους, ενώ ο σύζυγος της κ. Διαμαντοπούλου έχει και κατάθεση 18.321 δολαρίων Αμερικής και 1.090 λιρών Αγγλίας.
Η Υπουργός Παιδείας διαθέτει δυο αυτοκίνητα που αποκτήθηκαν το 2001 και το 2004.

Δημήτρης Ρέππας
Δηλώνει 107.003 ευρώ και η σύζυγος 38.341. Διαθέτει το ήμισυ από έξι αγροτεμάχια και δυο οικίες στην Αρκαδία που έχουν αποκτηθεί από κληρονομιά το 1994 .Το 2001 απέκτησε από αγορά ακόμη ένα αγροτεμάχιο στην Αρκαδία 1.531 τ.μ., όπου διαθέτει ακόμη μια οικία 130 τ.μ. με αποθήκη .Στην Αθήνα δηλώνει τρία διαμερίσματα (31, 67, 194 τ.μ.). Στα παιδιά του ανήκει εξ ημισίας ένα διαμέρισμα 304 με αποθήκη στα Μελίσσια.
Οι οικογενειακές καταθέσεις ανέρχονται στα 233.717 ευρώ.
Ο υπουργός δεν διαθέτει Ι.Χ. αυτοκίνητο και η σύζυγός του έχει ένα 1.400 κ.ε. από το 2002.

Λούκα Κατσέλη
Δηλώνει εισόδημα 102.909 ευρώ και ο σύζυγός της 97.081 ευρώ. Διαθέτει αξιοσημείωτη ακίνητη περιουσία που αποκτήθηκε από το 1969 ώς και το 2002. Ειδικότερα, διαθέτει στο Κολωνάκι από κοινού με το σύζυγό της διαμέρισμα 175 τ.μ. με αποθήκη 6 τ.μ. στην Τσακάλωφ, διαμέρισμα 193 τ.μ. στη Σίνα, και διαμέρισμα 98 τ.μ. στη Σπύρου Μερκούρη. Στη Τζιά διαθέτει οικία 181 τ.μ. με αποθήκη 85 τ.μ., δύο οικίες στην Κεφαλονιά 225 τ.μ. και 136 τ.μ. με αποθήκη 55 τ.μ. Ο σύζυγός της διαθέτει δυο αγροτεμάχια συνολικής έκτασης 9.563 τ.μ. .
Η υπουργός Εργασίας δεν διαθέτει χαρτοφυλάκιο και επιμένει συντηρητικά μαζί με τον σύζυγό της… στις τραπεζικές καταθέσεις σε ευρώ 34.837και δολάρια 50.190. Διαθέτει δυο Ι.Χ. που αποκτήθηκαν το 1983 και το 2000.

Ανδρέας Λοβέρδος
Δηλώνει εισόδημα 99.610 ευρώ και η σύζυγός του 32.665 ευρώ. Στα ακίνητά τους περιλαμβάνεται οικόπεδο με οικία 501 τετραγωνικά στη Νέα Ερυθραία που αποκτήθηκε το 2003- 2004. Διαθέτει στην Ελλάδα οικογενειακές καταθέσεις 22.238 ευρώ και ένα αυτοκίνητο 4.150 κ.ε. που απέκτησε το 2007.

Κώστας Σκανδαλίδης
Δηλώνει εισόδημα 97.886 και 2.208 από αποζημίωση, ενώ η σύζυγός του 22.063. Διαθέτει ένα διαμέρισμα 139 τ.μ. στην Σκουφά και Σίνα (1995) ένα διαμέρισμα 142 τ.μ. στη Νέα Ιωνία και τρία αγροτεμάχια στην Κω. Η σύζυγός του διαθέτει 11 γραφεία στην Ευριπίδου (από 9,30 ως 19,60 τ.μ.). Οι καταθέσεις τους από κοινού φτάνουν τα 35.000 ευρώ. Διαθέτουν δυο αυτοκίνητα.

Χαράλαμπος Καστανίδης
Δηλώνει εισόδημα 103.545 ευρώ και η σύζυγός του 61.659. Στον κατάλογο των ακινήτων του περιλαμβάνονται αγροτεμάχια (8.900 και 5.000 τ.μ.) στην Κοζάνη, οικόπεδο 1.397 στην Κοζάνη που αποκτήθηκαν το 1980. Ένα γραφείο 54,6 τ.μ. στη Θεσσαλονίκη που αποκτήθηκε το 1983 εξ αδιαιρέτου με τη σύζυγό του. Η σύζυγός του δηλώνει ένα διαμέρισμα (105 τ.μ.) στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και οικόπεδο 1,717 τ.μ. με κτίσματα 170 και 80 και 55 τ.μ. στο Πανόραμα με την υποσημείωση ότι επί των κτισμάτων υπάρχει πλήρες δικαίωμα της συζύγου αλλά επί του οικοπέδου ποσοστό συνιδιοκτησίας 25%.
Δεν διαθέτει καμιά μετοχή, αμοιβαίο κτλ., ενώ οι οικογενειακές τραπεζικές καταθέσεις ανέρχονται στις 47.597 ευρώ.

Χρήστος Παπουτσής
Η βουλευτική αποζημίωση του ήταν 98.000 ευρώ και τα εισοδήματα της συζύγου του 32.000 ευρώ. Από κοινού με τη σύζυγό του έχει στην ιδιοκτησία του διάφορα ακίνητα στο κέντρο της Αθήνας, τον Χολαργό και την Αρκαδία. Στο χαρτοφυλάκιό του περιλαμβάνονται μετοχές σε ξένα νομίσματα, ενώ η σύζυγός του διαθέτει μετοχές ΟΤΕ. Το ζεύγος έχει τραπεζικές καταθέσεις ύψους 600.000 ευρώ. Κατέχουν ένα όχημα μεγάλου κυβισμού και ένα μεσαίου.

Γιώργος Πεταλωτής
Αξιοσέβαστη ακίνητη περιουσία που εκτείνεται σε 24 ακίνητα (διαμερίσματα, οικόπεδα, καταστήματα και αποθηκευτικούς χώρους) στην Κομοτηνή της Ροδόπης έχει εξ αδιαιρέτου ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και υφυπουργός Επικρατείας, που δηλώνει βουλευτική αποζημίωση 104.169 ευρώ και 1.800 λοιπά εισοδήματα και άλλες 61.917 ευρώ η συμβολαιογράφος σύζυγός του Κλεοπάτρα Στογιανίδου.
Ο ίδιος έχει μικρής αξίας χαρτοφυλάκιο, σε αντίθεση με την σύζυγό του που εντυπωσιάζει με 25.794 μερίδια αμοιβαίων της Commercial Value συνολικής αξίας 100.000 ευρώ, ενώ εμφανίζεται να πουλά αμοιβαία αξίας 43.278 ευρώ. Στο οικογενειακό ταμείο υπάρχουν και 338.860 ευρώ σε μετρητά.
Εκτός από μια μοτοσικλέτα 125 κ.ε. ο κ. Πεταλωτής έχει δύο Ι.Χ. 4.200 κ.ε. με τη σύζυγό του και 1.368 κ.ε.

Παναγιώτης Ρήγας
Ο υφυπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης δήλωσε βουλευτική αποζημίωση 108.000 ευρώ και 6.000 από άλλες πηγές, ενώ η σύζυγός του δήλωσε εισόδημα 62.500 ευρώ. Διαθέτει μαζί με τη σύζυγό του αξιόλογη ακίνητη περιουσία στις Κυκλάδες, τη Μεσσηνία και το Χαλάνδρι. Το χαρτοφυλάκιό του είναι ιδιαίτερα σημαντικό με επενδύσεις που αγγίζουν σε αξία κτήσης τις 300.000 ευρώ. Έχει 20.000 ευρώ και 15.000 δολάρια σε τραπεζικές καταθέσεις. Είναι ιδιοκτήτης ενός αυτοκινήτου 1.600 κυβικών.

Θεοδώρα Τζάκρη
Από τους πιο αδύναμους οικονομικά βουλευτές, με μοναδικό περιουσιακό στοιχείο μια οικία στην Πέλλα, βουλευτική αποζημίωση 105.561 και χωρίς άλλα εισοδήματα. Έχει 13.973 ευρώ σε τραπεζικές καταθέσεις και ένα Ι.Χ. 1.595 κ.ε.

Μιχάλης Τιμοσίδης
Σε απόλυτη συνάφεια με το χαμηλό και αξιοπρεπές προφίλ είναι και τα λιγοστά περιουσιακά του στοιχεία: συνολικά 101.532 από βουλευτική αποζημίωση και 360 ευρώ άλλα εισοδήματα, μια οικία 294 τ.μ., δύο οικόπεδα στην Ελευθερούπολη Καβάλας, όπου έχει μικρή αποθήκη και γραφείο.
Μετρητά 12.099 ευρώ στην Τράπεζα και δύο Ι.Χ., 1.600 και 2100 κ.ε.
Η σύζυγός του, αρχιτέκτων, έχει ατομική επιχείρηση και είναι ομόρρυθμος εταίρος σε κατασκευαστική επιχείρηση με κεφάλαιο εισφοράς 1.500 ευρώ.

Μιχάλης Χρυσοχοΐδης
Λιτή καταγράφεται η περιουσιακή κατάσταση του υπουργού Ανάπτυξης, με αποζημίωση 98.589 ευρώ, καταθέσεις 8.505 ευρώ και λοιπά εισοδήματα μόλις 176 ευρώ για τον ίδιο και 97.387 ευρώ για την τέως σύζυγό του, η οποία συμμετέχει σε εταιρεία παροχής υπηρεσιών.
Η κάθοδός του στη Β’ Αθήνας τον οδήγησε να πουλήσει το διαμέρισμα των 120 τ.μ. στη Βέροια, όπου έχει μόνο μικρό κατάλυμα με αποθήκη και πάρκιγκ, ενώ το σπίτι στο Ν. Ψυχικό 110 τ.μ. ανήκει στη γυναίκα του. Έχει ένα Ι.Χ από το 1997.

Αηδόνης Χρήστος
Ο υφυπουργός Αθλητισμού δηλώνει εισόδημα 103.849 ευρώ και η πρώην σύζυγός του 16.469 ευρώ, κατέχει δύο διαμέρισμα 137 τ.μ. και 103 τ.μ. στην Αθήνα (το πρώτο μαζί με τη σύζυγό του), δύο αυτοκίνητα μικρού κυβισμού (το δεύτερο της συζύγου του), 500 μετοχές της εταιρείας "Μαΐλης", ενώ συμμετέχει σε τρεις επιχειρήσεις με συνολικό προσωπικό κεφάλαιο 4.300 ευρώ.

Βούγιας Σπυρίδων
Ο υφυπουργός Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων δηλώνει εισόδημα 85.443 ευρώ και η σύζυγός του 43.961 ευρώ, κατέχει δύο διαμερίσματα στη Χαλκιδική 75 τ.μ. και στου Ζωγράφου 125 τ.μ. (μαζί με τη σύζυγό του) καθώς και 50 στρέμματα στο Λιτόχωρο Πιερίας, ενώ έχει μετρητά στην Τράπεζα 5.000 ευρώ.

Γιάννης Μαγκριώτης
Ο υφυπουργός Υποδομών και Δικτύων δηλώνει εισόδημα 101.782 ευρώ και η σύζυγός του 13.847 ευρώ, κατέχει διαμέρισμα 84 τ.μ. στην Καλαμαριά και η σύζυγός του 242 τ.μ. στην Πυλαία Θεσσαλονίκης. Ο κ. Μαγκριώτης έχει καταθέσεις 93.822 ευρώ ο ίδιος και άλλες 99.000 ευρώ η σύζυγός του και ένα αυτοκίνητο 1.600 κυβικών.

Νταλάρα Άννα
Η υφυπουργός Εργασίας δηλώνει εισόδημα 268.896 ευρώ και ο σύζυγός της Γ. Νταλάρας 241.721 ευρώ, έχει στην κατοχή της 36(!) ακίνητα σε Φιλοθέη, Ψυχικό, Αγία Παρασκευή, Παπάγου, όπως επίσης και σε Πάρο, Πήλιο, Αντίπαρο και Αρκαδία. Επίσης δηλώνει πάνω από 2 εκατ. ευρώ σε αμοιβαία κεφάλαια και ομόλογα μαζί με την κόρη της, καταθέσεις 980.000 ευρώ και 20.000 δολάρια. Μετέχει και σε δύο επιχειρήσεις.

Ντόλιος Γιώργος
Ο υφυπουργός Εσωτερικών δηλώνει εισόδημα 103.761 ευρώ και η σύζυγός του 42.551 ευρώ. Κατέχει μαζί με τη σύζυγό του δύο διαμερίσματα 62 και 84 τ.μ. σε Θεσσαλονίκη και Αλεξανδρούπολη και έξι αγροτεμάχια στον Έβρο, χαρτοφυλάκιο αξίας 200.000 ευρώ και πούλησε μετοχές αξίας 158.000 ευρώ. Κατέχει επίσης καταθέσεις 350.000 ευρώ και απέκτησε και αυτοκίνητο 1.400 κυβικών.

---

Τα περίεργα του πόθεν έσχες των πολιτικών

Ιδιαίτερη προτίμηση δείχνουν οι αιρετοί της Βουλής σε ακίνητα, αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες, σκάφη και επιχειρήσεις

ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΕΣ ΣΤΟ REAL ESTATE
Ευτύχιος Δαμιανάκης (ΠΑΣΟΚ): μαζί με σύζυγο 72 ακίνητα (κυρίως από κληρονομιά συζύγου)
Άννα Νταλάρα: 27 ακίνητα με σύζυγό της + 9 είναι στο όνομα της κόρης τους
Κατέχει 26 στρμ. στις Μηλιές Πηλίου
Βασίλης Μιχαλολιάκος: 18 ακίνητα, 6 επιπλέον έκανε γονική παροχή
Κωνσταντίνος Μουσουρούλης (ΝΔ): 2 γραφεία, 27 οικόπεδα, 9 οικίες, 6 διαμερίσματα κτλ. σε Χίο, Εύβοια και Αττική. Μόνο στις Βρυξέλλες έχει 2 οικίες και 4 διαμερίσματα
Γιώργος Βουλγαράκης: 23 ακίνητα
Ντόρα Μπακογιάννη: 10 ακίνητα, μεταξύ αυτών 2 αγροτεμάχια 75.110 τ.μ. στη Γαλλία (Savoie)
Νίκος Νικολόπουλος (ΝΔ): 50 ακίνητα (διαμερίσματα, οικίες, γραφεία, οικόπεδα και αγροτεμάχια κυρίως στην Πάτρα)
Γιάννης Παπαθανασίου: 17 καταστήματα (κυρίως σε Ερμού), 6 οικίες, 2 γραφεία, 12 αγροτεμάχια (κυρίως σε Κηφισιά)
Π. Κουρουμπλής: 18 ακίνητα
Κ. Κουκοδήμος: 25 ακίνητα
Απ. Κακλαμάνης: 32 ακίνητα
Γ. Δριβελέγκας: 29 ακίνητα
Γ. Ανδριανός: 58 ακίνητα (πολλά αγροτεμάχια)

ΟΙ ΣΚΑΦΑΤΟΙ
Γ. Κουτσούκος (υφυπουργός Αγρ. Ανάπτυξης): βάρκα 4,2 μέτρα
Γ. Καρατζαφέρης: βάρκα 6 ατόμων αξίας 14.399
Γ. Βουλγαράκης: 1 σκάφος αξίας 200.000 ευρώ από κοινού με τη σύζυγό του. Πούλησε άλλο αξίας 60.000 ευρώ
Δ. Αβραμόπουλος: φουσκωτό
Μ. Βαρβιτσιώτης: σκάφος
Π. Καμμένος
Θανάσης Νάκος: σκάφος αναψυχής 115HP
Ευ. Αργύρης: βάρκα
Αννα Νταλάρα: 1 σκάφος 10 μέτρα στο όνομα του συζύγου της
Αργύρης Λαφαζάνης (ΠΑΣΟΚ): σκάφος αναψυχής (ιδιοκατασκευή)
Ουρανία Παπαδάκη (ΛΑΟΣ): φουσκωτό 4 μέτρα
Σοφία Σακοράφα με σύζυγο: 2 βάρκες

ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ
Ο Αντ. Σαμαράς έχει καταθέσει τις πινακίδες 2 αυτοκινήτων του
Σπ. Βούγιας (υφυπουργός)
Ελενα Ράπτη

ΕΧΟΥΝ ΠΟΛΛΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ
Τασος Κουράκης, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, αντιπρόεδρος Βουλής: 3 αυτοκίνητα με τη σύζυγό του, 1 μοτοσικλέτα και 1 μοτοποδήλατο
Αντζελα Γκερέκου: 5 αυτοκίνητα με τον σύζυγό της
Αντώνης Σκυλλάκος (ΚΚΕ): 3 αυτοκίνητα
Ευτύχιος Δαμιανάκης: 4 αυτοκίνητα
Κοραντής (ΛΑΟΣ): 3 αυτοκίνητα
Π. Δούκας: 6 αυτοκίνητα
Π. Ζούνη: 3 αυτοκίνητα

ΦΟΡΤΗΓΑΤΖΗΔΕΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ
Χρήστος Μαρκογιαννάκης: φορτηγό 1600 κ.ε.

ΠΕΡΙΕΡΓΑ:
Βαΐτσης Αποστολάτος: επενδύει ως γιατρός στην υγεία: έχει 759 μετοχές σε νοσοκομεία “Υγεία” και “Ιασώ”
Άννα Νταλάρα: ο σύζυγός της αγόρασε αυτοκίνητο 3.779 κ.ε. αξίας 99.830 ευρώ

ΟΙ EASY RIDERS ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
Γ. Παπαθανασίου: 3 μοτοσικλέτες
Γ. Πεταλωτής: 1 μοτοσικλέτα 125 κ.ε.
Σπ. Κουβέλης (υφ. Εξωτερικών): 1 μοτοσικλέτα 1.200 κ.ε.
Ντ. Ρόβλιας: 1 μοτοσικλέτα 865 κ.ε.
Γ. Κουτσούκος (υφ. Αγρ. Ανάπτυξης) 1 μοτοσικλέτα 250 κ.ε.
Γ. Μανιάτης (υφ.): 1 μοτοσικλέτα 200 κ.ε.
Β. Πολύδωρας: 1 μοτοσικλέτα 1.449 κ.ε.
Αλ. Τσίπρας: 1 μοτοσικλέτα 650 κ.ε.
Τ. Κουράκης: 1 μοτοσικλέτα και 1 μοτοποδήλατο
Αργ. Ντινόπουλος: 1 μοτοσικλέτα 650 κ.ε.
Μιχ. Παπαδόπουλος: 1 μοτοσικλέτα 300 κ.ε.
Αρ. Σπηλιωτόπουλος: 1 μοτοποδήλατο 50 κ.ε. και 1 μοτοσικλέτα 250 κ.ε.

ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΟΥΤΕ ΕΝΑ ΑΚΙΝΗΤΟ
Β. Αποστολάτος

ΠΛΟΥΣΙΟ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟ:
Άννα Νταλάρα με σύζυγο (μετοχές αξίας 1,8 εκατ. ευρώ)
Νίκος Σηφουνάκης (τρελό χαρτοφυλάκιο!)
Ντόρα Μπακογιάννη

ΕΠΕΝΔΥΟΥΝ ΣΕ ΜΕΤΟΧΕΣ, ΟΜΟΛΟΓΑ ΚΤΛ:
Ευ. Βενιζέλος
Δ. Κρεμαστινός
Π. Γερουλάνος
Αν. Διαμαντοπούλου
Γ. Μαγκριώτης
Δ. Ρέππας

ΥΨΗΛΕΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ
Ευ. Βενιζέλος: περίπου 2,7 εκατ. ευρώ
Ντόρα Μπακογιάννη: ατομικές καταθέσεις 1,2 εκατ. ευρώ + σύζυγος Ισίδωρος Κούβλεος: 1 εκατ. ευρώ και 2,7 εκατ. δολάρια
Άννα Νταλάρα με οικογένεια: 880.000 ευρώ
Λούκα Κατσέλη
Αν. Διαμαντοποιύλου
Ευτύχιος Δαμιανάκης (ΠΑΣΟΚ): περίπου 1,6 εκατ. ευρώ

ΕΧΟΥΝ ΜΕΤΟΧΕΣ ΣΕ ΠΑΕ
Γ. Διαμαντίδης (υφυπουργός): 7 μετοχές της ΠΑΕ Ολυμπιακός
Θ. Ρουσόπουλος: σε Εθνικό Αστέρα

ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΕΥΠΟΡΟΙ
Γιάννης Γκιόκας (ΚΚΕ)
Γιάννης Πρωτούλης (ΚΚΕ)
Ο Σωτήρης Χατζηγάκης δεν έχει κανένα στοιχείο στο όνομά του. Αναφέρει μόνο τις καταθέσεις του, περίπου 100.000 ευρώ

ΑΚΙΝΗΤΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
Ντόρα Μπακογιάννη: 2 αγροτεμάχια (75.110 τ.μ.) στη Γαλλία (Savoie)

“ΜΥΚΟΝΙΑΤΕΣ”
Πρ. Παυλόπουλος: 2 οικίες
Κ. Καραμανλής
Π. Δούκας
Γ. Γιακουμάτος

ΝΗΣΙΑ
Ο πρώην βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας της ΝΔ Σπ. Λιβανός κατέχει το 50% της βραχονησίδας Σκορπίδι στη Λευκάδα

ΕΧΟΥΝ Ή ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΕ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ
Η Αν. Διαμαντοπούλου συμμετέχει σε εταιρεία παροχής υπηρεσιών με κεφάλαιο 60.000 ευρώ
Η Αν. Νταλάρα έχει με τον σύζυγό της 2 εταιρείες παροχής υπηρεσιών
Ο υφυπουργός Θαν. Μωραΐτης έχει ατομική επιχείρηση
Ο υφυπουργός Σ. Ξυνίδης είναι εταίρος σε βιομηχανική επιχείρηση με κεφάλαιο 25.000 ευρώ, ενώ έχει συμμετοχή σε κτηνοτροφική επιχείρηση
Ο υφυπουργός Μαν. Οθωνας συμμετέχει σε 3 επιχειρήσεις, μία παροχής υπηρεσιών, μία ατομική και μία κατασκευαστική
Ο υφυπουργός Μιχάλης Τιμοσίδης έχει μία ατομική επιχείρηση και μετέχει σε μία κατασκευαστική με κεφάλαιο 1.500 ευρώ
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετέχει με κεφάλαιο 307.170 ευρώ στην εφημερίδα της Κρήτης “Κήρυκας”
Ο Κ. Μουσουρούλης (ΝΔ) συμμετέχει σε εταιρεία παροχής υπηρεσιών
Ο σύζυγος της Ντ. Μπακογιάννη Ισίδωρος Κούβελος συμμετέχει σε ναυτιλιακές εταιρείες και σε εταιρεία οδικής ασφάλειας
Ο Ευριπίδης Στυλιανίδης μετέχει σε εταιρεία παροχής υπηρεσιών με κεφάλαιο 2.000 ευρώ

---

Οι "βατοπεδινοί" έχουν τον τρόπο τους

Τα εισοδήματα των συζύγων εκτοξεύουν τις δηλώσεις των Θ. Ρουσόπουλου, Γ. Βουλγαράκη (ο οποίος παραμένει πρωταθλητής του real estate) και Γ. Αλογοσκούφη

Αναλυτικά:

Γ. ΒΟΥΛΓΑΡΑΚΗΣ
Εισόδημα
Ο ίδιος 133.877,91 και η σύζυγός του 334.276,47
Ακίνητα
Γιώργος και Κατερίνα: 1 αποθήκη στον Λυκαβηττό, 1 πάρκιγκ στον Λυκαβηττό, 4 διαμερίσματα στον Λυκαβηττό, 1 οικόπεδο στο Ηράκλειο, 1 βοσκότοπος στη Τζια, 1 σπίτι στην Αράχοβα
Γιώργος: 1 διαμέρισμα στο Κολωνάκι, 1 αγροτεμάχιο στο Ρέθυμνο 100.000 τ.μ. ( το 25%), αγροτεμάχια συνολικής έκτασης 12.000 τ.μ. στο Ρέθυμνο (το 25%), αποθήκη στο Λαύριο, 2 διαμερίσματα στο Λαύριο, 2 διαμερίσματα στο Ηράκλειο, καταστήματα στο Ηράκλειο και άλλα 8 ακίνητα στο Ηράκλειο, των οποίων δεν διευκρινίζεται η χρήση
Κατερίνα: 1 διαμέρισμα στο Κολωνάκι, 1 πάρκιγκ στην Αθήνα, 1 αποθήκη
Κόρη: 12 διαμερίσματα στο Ηράκλειο
Χρεόγραφα
Ομόλογα μαζί με την Κατερίνα 665.261,85
Αμοιβαία κεφάλαια εσωτερικού μαζί με την Κατερίνα 74.353,97
Αμοιβαία κεφάλαια εξωτερικού μαζί με την Κατερίνα 453.951,94
Καταθέσεις μαζί με την Κατερίνα 831.416
Αυτοκίνητα-Σκάφη
Γιώργος: Μοτοποδήλατο 500 κυβικά. Αγόρασε 1 αυτοκίνητο 1.000 κυβικά αξίας 13.182 ευρώ
Κατερίνα: Πούλησε 1 αυτοκίνητο 1.600 κυβικά και εισέπραξε 15.000 ευρώ, πούλησε ακόμη 1 σκάφος αναψυχής και εισέπραξε 60.000 ευρώ. Αγόρασε αυτοκίνητο 1.600 κυβικά αξίας 25.600 ευρώ
Από κοινού: Ένα σκάφος αξίας 200.000 ευρώ
Συμμετοχές σε επιχειρήσεις
Γιώργος: Εταίρος σε ΕΠΕ παροχής υπηρεσιών με κεφάλαιο εισφοράς 112.500 ευρώ
Κατερίνα: Εταίρος σε ΕΠΕ παροχής υπηρεσιών με κεφάλαιο εισφοράς 112.500 και μέτοχος σε ΑΕ παροχής υπηρεσιών με κεφάλαιο εισφοράς 20.000 ευρώ

Θ. ΡΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
Εισόδημα
Θόδωρος: 114.555,24
Μάρα: 14.863,40
Ακίνητα
Θόδωρος: 1 διαμέρισμα και 1 αποθήκη στην Καισαριανή, 1 διαμέρισμα στην Ανάβυσσο, 1 σπίτι 388 τ.μ. στο Καπανδρίτι με πισίνα 133 τ.μ., 2 αγροτεμάχια στο Καπανδρίτι
Μάρα: 2 σπίτια και 1 οικόπεδο και 1 αγροτεμάχιο (50%) στον Πύργο, 1 διαμέρισμα στην Πάρο, 1 αποθήκη στην Πάρο
Από κοινού: 2 διαμερίσματα στο Ψυχικό
Μετοχές
Πολλές μετοχές σε εισηγμένες επιχειρήσεις, ανάμεσα τους και στην ΠΑΕ Εθνικός Αστήρ
Καταθέσεις
Θόδωρος: 38.098
Μάρα: 346.147,96
Αυτοκίνητα
Μάρα: Πούλησε αυτοκίνητο 1.587 κυβικά και εισέπραξε 13.000 ευρώ, ενώ αγόρασε άλλο αυτοκίνητο 3.311 κυβικά αξίας 67.460 ευρώ

ΠΕΤΡΟΣ ΔΟΥΚΑΣ
Εισόδημα : 121.906
Ακίνητα
Πέτρος: Βοσκότοπους, οικόπεδο και αγροτεμάχιο στη Λακωνία, αγροτεμάχια στην Εύβοια, 1 σπίτι στον Άλιμο και 1 σπίτι στη Γλυφάδα, 1 σπίτι στη Μύκονο
Σύζυγος: 1 σπίτι στη Μύκονο, ακίνητα σε Αθήνα και Πειραιά, αγροτεμάχια στο Πικέρμι και τα Σπάτα, σπίτι στους Δελφούς
Μετοχές: 107.311
Καταθέσεις: 3,6 εκατ. ευρώ
Αυτοκίνητα: 6 αυτοκίνητα, κάποια από τα οποία πολύ μεγάλου κυβισμού και 2 η σύζυγός του

---

Οι πρώην... κορυφαίοι

ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ
Εισόδημα
Γιώργος: 114.826
Δίκα: 1.113.257
Ακίνητα: 23 ακίνητα από κοινού σε Αθήνα, Πάρο, Βούλα, Κορινθία
Χρεόγραφα: Μετοχές και ομόλογα αξίας 189.000 ευρώ
Καταθέσεις: 337.218 σε ευρώ
365.100 λίρες Αγγλίας
23.500 δολάρια
Αυτοκίνητα-Σκάφη: Το 2008 αγόρασε σκάφος αξίας 76.000 ευρώ. Δεν έχει αυτοκίνητο

ΝΤΟΡΑ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΗ
Δήλωσε από βουλευτική αποζημίωση 98.347,99 ευρώ και από άλλη πηγή 29.240 ευρώ, ενώ ο σύζυγός της Ισίδωρος Κούβελος δήλωσε εισοδήματα 1.051.297,55 ευρώ. Στην κατοχή της εμφανίζει 10 ακίνητα η ίδια, 15 ο σύζυγός της, ο οποίος το 2008 έκανε δύο νέες αγορές, ένα διαμέρισμα στο Παλιό Φάληρο 125 τετραγωνικών και ένα αγροτεμάχιο στην Παλαιά Φώκαια 7.250 τ.μ. Η κ. Μπακογιάννη έχει καταθέσεις περίπου 1.250.000 ευρώ και ομόλογα 123.000 ευρώ. Ο σύζυγός της έχει καταθέσεις 650.000 ευρώ και 2.800.000 δολαρίων. Η κ. Μπακογιάννη διαθέτει ένα αυτοκίνητο που διαθέτει η Βουλή και ένα ο σύζυγός της, 1.749 κυβικά, ένα ακόμη που είχε 850 κυβικά το έδωσε σε απόσυρση.

ΑΚΗΣ ΤΣΟΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ
Εμφανίζει εισοδήματα 100.431,94 ευρώ, δεν διαθέτει μετοχές ή ομόλογα, ενώ οι καταθέσεις του ανέρχονται σε 13.500 ευρώ και της συζύγου σε 18.000 ευρώ. Διαθέτει 2 διαμερίσματα στην Αθήνα 142 τ.μ. και 59 τ.μ., 1 σπίτι στον Κόρφο Κορινθίας 469 147 τ.μ. και 1 αγροτεμάχιο στην Αμάρυνθο Ευβοίας 2.000 τ.μ. περίπου. Η κ. Βίκυ Σταμάτη διαθέτει ένα διαμέρισμα στο Χαλάνδρι 130 τ.μ.

---

Οι υποψήφιοι των αυτοδιοικητικών εκλογών

Μ. Μπόλαρης
Ο βουλευτής Σερρών και υποψήφιος περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας του ΠΑΣΟΚ δηλώνει εισοδήματα 107.000 ευρώ και η σύζυγός του 21.108 ευρώ. Ο κ. Μπόλαρης δηλώνει εξ ημισείας με τη σύζυγό του 2 διαμερίσματα, 132 και 68 τ.μ., στις Σέρρες και 2 οικόπεδα επίσης στις Σέρρες, καθώς και ένα ακόμη, την κατοχή του οποίου έχει εξολοκλήρου. Η σύζυγός του δηλώνει μια οικία στη Ροδόπη και ένα αγροτεμάχιο στην Κομοτηνή 3 στρεμμάτων. Ο βουλευτής έχει καταθέσεις 10.000 ευρώ στην Εθνική και 5.000 ευρώ η σύζυγός του.

Κ. Γκιουλέκας
εισόδημα 105.981
16 ακίνητα στη Θεσσαλονίκη
καταθέσεις 120.000

Γρ. Ψαριανός
119.369 εισόδημα
1 σπίτι 757 τ.μ.
1 οικόπεδο 7000 τ.μ.
1 οικόπεδο Άνδρο 1.127 τ.μ.
1 γραφείο Ψυχικό 151 τ.μ. το 2008 188.000 ευρώ αγορά με δανεισμό
καταθέσεις 79.237 ευρώ

Θ. Πλεύρης
εισοδήματα 99.690
1 διαμέρισμα 80 τ.μ. το 2008 με δάνειο 215.187
καταθέσεις 56.520

Βασ. Μιχαλολιάκος
εισόδημα 98.347
18 ακίνητα, 6 επιπλέον έκανε γονική παροχή
καταθέσεις 8.780
σύζυγος 16.933

Αδ. Γεωργιάδης
εισοδήματα 148.733 (προσωπικά)
13 αγροτεμάχια στη Λευκάδα
εκποίησε χρεόγραφα και εισέπραξε 399.741
καταθέσεις 352.000

Γ. Δημαράς:
εισοδήματα 136.836
οικία στις Κυκλάδες 1.622 τ.μ.
καταθέσεις 15.525

Μιλτ. Βαρβιτσιωτης:
εισοδήματα 110.667
8 ακίνητα και ένα σπίτι στη Βούλα το αγόρασε το 2008 550.000

• Για  να μην είναι κενόν γράμμα το πόθεν έσχες ούτε αντικείμενο απασχόλησης ελεγκτών, επιτροπών κλπ κλπ θα ήτο πολύ εύκολη η εξαγωγή συμπερασμάτων εάν δίπλα στο κάθε περιουσιακό στοιχείο είτε είναι ακίνητο είτε μετρητά, μετοχές κλπ να καταγράφεται εάν αυτό αποκτήθηκε απο χαριστική πράξη (κληρονομιά, γονική παροχή κλπ). Σε κάθε άλλη περίπτωση να αναγράφεται ο χρόνος απόκτησης του περιουσιακού στοιχείου και ο χρόνος που αποκτήθηκε το κεφάλαιο που αναλώθηκε για την αγορά αυτού. Ετσι πολύ απλά και ο κάθε πολίτης θα μπορεί να εξαγάγει τα συμπεράσματά του δια απλής αναγνώσεως και ο κάθε πολιτικός να προστατεύεται απο την κακόβουλη κριτική. Σε περίπτωση όμως που δεν θα μπορούσε να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα θα εξέθετε τον εαυτό του στο εκλεκτορικό σώμα.

Ποιοι είναι οι πιο «φραγκάτοι» βουλευτές;

Λογιστές δεν είμαστε, αλλά καταλήξαμε σε κάποια ονόματα που κέρδισαν επάξια μια θέση στη λίστα των πιο εύπορων βουλευτών. Με βάση μόνον τις τραπεζικές καταθέσεις, τη λίστα απαρτίζουν οι εξής: (τα ποσά είναι κατά προσέγγιση, ειδικά στις περιπτώσεις όπου έγινε και μετατροπή από ξένα νομίσματα, ενώ έχουμε προσθέσει και τις καταθέσεις των συζύγων)


Α. Καταθέσεις 600.000 ως 1 εκατ. ευρώ
Χρήστος Παπουτσής 600.000
Γιώργος Βλάχος 674.000
Δημήτρης Παπουτσής 769.000
Αλέξανδρος Αθανασιάδης 800.000
Αρης Σπηλιωτόπουλος 858.000
Κώστας Καραμανλής 890.000
Αννα Νταλάρα 982.700

Β. Πάνω από ένα εκατ. ευρώ
Τηλέμαχος Χυτήρης 1.041.000
Δημήτρης Κρεμαστινός 1.336.000
Πάνος Παναγιωτόπουλος 1.624.000
Ευτύχης Δαμιανάκης 1.718.000
Μάγια Τσόκλη 1.801.600
Γιάννης Ιωαννίδης 1.858.000

Γ. Το τοπ 3
Ευάγγελος Βενιζέλος 2.770.000
Γιώργος Βαγιωνάς 4.000.000
Ντόρα Μπακογιάννη 4.200.000

Ποιοι είναι οι πιο πλούσιοι πολιτικοί

Ο Γιώργος Καρατζαφέρης και ο Κώστας Καραμανλής έχουν τα σκήπτρα, όπως όλα δείχνουν, των πιο εύπορων πολιτικών αρχηγών με βάση τα πόθεν έσχες για τη χρήση 2008. Στον αντίποδα, η Αλέκα Παπαρήγα, όπως και ο Αλέξης Τσίπρας, κατατάσσονται στη λίστα των «μικρομεσαίων», με βάση τουλάχιστον τα όσα δηλώνουν.
Αναλυτικά τα «πόθεν έσχες» των πολιτικών αρχηγών έχουν ως εξής:

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ

Ο τέως πρωθυπουργός εμφανίζει εισοδήματα ύψους 129.686,17 ευρώ ενώ συνολικά οι καταθέσεις (προσωπικές και κοινές με σύζυγο, μητέρα και τέκνα) ανέρχονται σε 822668 ευρώ, 177.024 δολάρια και 541 λίρες Αγγλίας.
Κατά το οικονομικό έτος 2008 εκποίησε μετοχές και ομόλογα αξίας 871.967,96 ευρώ, αγόρασε – από κοινού με μητέρα και αδελφό – ομόλογα αξίας 600.000 ευρώ και διατήρησε ομόλογα αξίας 38.000 ευρώ που κατέχει με τα δύο του τέκνα.

Η ακίνητη περιουσία του περιλαμβάνει: το σπίτι στην Ραφήνα (το έχει από κοινού με τα δύο του παιδιά), 4 διαμερίσματα στην Αθήνα, 2 διαμερίσματα στην Φιλοθέη, 2 διαμερίσματα στη Θεσσαλονίκη, ένα σπίτι στην Μύκονο, 2 αγροτεμάχια στην Κύθνο, σπίτι και αγροτεμάχιο στην Πρώτη Σερρών. Ο κ. Καραμανλής διαθέτει ένα αυτοκίνητο 1.800 κ.ε και ένα σκάφος αναψυχής – μαζί με την σύζυγό του - χωρητικότητας 8 ατόμων.

Η Νατάσα Παζαϊτη – Καραμανλή εμφανίζει εισοδήματα ύψους 22.082,21 ευρώ ενώ αγόρασε οικόπεδο και αγροτεμάχιο στην Κόρη Τρικάλων έναντι 15.000 ευρώ.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
Εισόδημα
Μόνος του : 126.756,84
Συζύγου : 10.165

Ακίνητα (καμία μεταβολή)
Γ. Παπανδρέου : 50% από 1 σπίτι, Ν Ερυθραία, 365 τμ. Το άλλο 50% το έχει η Άντα Παπανδρέου
Σύζυγος : 1 σπίτι και ένα διαμέρισμα στην Πάτρα
ΜΕΤΟΧΕΣ
Σύζυγος : Ομόλογα με κυμαινόμενο επιτόκιο 228.000 ευρώ
ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ
Γιώργος Παπανδρέου : 35.114,47
Από κοινού : 11.874,06
Σύζυγος (μόνη της) : 19.508,3
ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ
Γιώργος Παπανδρέου : 1 αυτοκίνητο 1985 κυβικά
Άντα Παπανδρέου : Πούλησε ένα αυτοκίνητο 1.400 κυβικά και πήρε 100 ευρώ, μοντέλο 1992

ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΣ
Εισόδημα
Αντώνης Σαμαράς : 107.232,74
Γεωργία Σαμαρά : 48.445,55
Ακίνητα
Αντώνης Σαμαράς: 1 αγροτεμάχιο στην Ευβοία, οικόπεδο και σπίτι στην Κηφισιά (2.335 τμ το οικόπεδο και 447 τμ το σπίτι), 1 διαμέρισμα και μία αποθήκη στο Κολωνάκι και αγόρασε2 αγροτεμάχια στο Λαύριο
Γεωργία Σαμαρά : 1 οικόπεδο 2.265 τμ στην Εκάλη, 1 σπίτι στην Εκάλη, 1 οικόπεδο στην Καλλιθέα, 1 γραφείο στην Πανεπιστημίου, 1 διαμέρισμα στην Δημοκρίτου στο Κολωνάκι, 1 κατάστημα και 1 διαμέρισμα στο Ναύπλιο
ΜΕΤΟΧΕΣ
Αντώνης Σαμαράς : 3.500 Μετοχές στην Αnen Lines
Γεωργία Σαμαρά: Συμμετοχή σε ομόρρυθμη εταιρεία smartstore αε
ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ
Αντώνης Σαμαράς : 391.302,77
Γεωργία Σαμαρά : 28.923,4
ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ
Αντώνης Σαμαράς : 2 επιβατικά αυτοκίνητα. Το ένα 2000 κυβικά και το άλλο 1.500 κυβικά. Και για τα 2 έχει καταθέσει τις πινακίδες

ΑΛΕΚΑ ΠΑΠΑΡΗΓΑ
Εισόδημα : 90.328
Εισέπραξε από ταμεία : 46.193
Ακίνητα : Ένα διαμέρισμα 90τμ στην Αθήνα
Καταθέσεις : 400 ευρώ
Δεν έχει αυτοκίνητο


ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ
Εισόδημα : 111.047,23 ο ίδιος και 5.400 ευρώ η σύζυγός του
Ακίνητα :
Γ. Καρατζαφέρης : υπό ανέγερση ακίνητο στο Π. Φάληρο, 2 διαμερίσματα στην Αθήνα, 1 σπίτι στην Κερατέα, 1 βοσκότοπος στη Αρκαδία, 1 σπίτι στις Λιβανάτες με πισίνα, 3 διαμερίσματα στην Καλλιθέα, 1 διαμέρισμα και 4 θέσεις πάρκιγκ στην Καλλιθέα, 1 οικόπεδο στην Αρκαδία, 1 βοσκότοπος στην Κόρινθο και 1 βοσκότοπος στις Αδάμες
Σύζυγος : 1 διαμέρισμα στο Μάτι, 1 σπίτι στο Λιτόχωρο(το 1/6), 1 βοσκότοπος στο Λιτόχωρο(το 1/6) 1 διαμέρισμα στην Καλλιθέα,  2 καταστήματα στην Καλλιθέα, 1 διαμέρισμα στην Αθήνα
Μετοχές : Δεν έχουν
Καταθέσεις : Από κοινού 116.000 ευρώ
Μόνος του 40.771 ευρώ
Αυτοκίνητα : Ο Γιώργος Καρατζαφέρης πούλησε 1 αυτοκίνητο 4.600 κυβικά, ενώ έχει 1 αυτοκίνητο 3.700 κυβικά. Αγόρασε 1 αυτοκίνητο 3.700 κυβικά και μία βάρκα χωρητικότητας 6 ατόμων αξίας 14.399 ευρώ
Συμμετοχές σε επιχείρηση : Η σύζυγός του είναι μέτοχος σε ΕΠΕ παροχής υπηρεσιών. Κεφάλαιο εισφοράς 17.608 ευρώ

ΑΛΕΞΗΣ ΤΣΙΠΡΑΣ
Εισοδήματα : 21.588
Ακίνητα : 1 διαμέρισμα 114 τμ στην Αθήνα
Μετοχές : δεν έχει
Καταθέσεις : 2.949 ευρώ
Μηχανή : 1 μηχανή 650 κυβικά αξίας 7.300 ευρώ
Συμμετοχές : Συμμετείχε ως ομόρρυθμος εταίρος σε κατασκευαστική εταιρεία με κεφάλαιο εισφοράς 33.000 ευρώ. Πλέον έχει αποχωρήσει


ΦΩΤΗΣ ΚΟΥΒΕΛΗΣ

Για το 2008 δήλωσε εισοδήματα από βουλευτική αποζημίωση 92.090,96 ευρώ (65.234 αφορολόγητα) και από άλλη πηγή 2.500 ευρώ, ενώ η σύζυγός του 11.684,59 ευρώ.

Ο κ. Κουβέλης δηλώνει μαζί με τη σύζυγό του 17 ακίνητα και οικόπεδα σε Αττική, Εύβοια και Τρίκαλα, τα περισσότερα από τα οποία τους ανήκουν κατά το ήμισυ ή κατά το 1/5.

Ο κ. Κουβέλης διαθέτει αμοιβαία κεφάλαια της εταιρείας ΔΙΕΘΝΙΚΗ αξίας κτήσης 17.608,22 ευρώ, ενώ η σύζυγός του έχει 5.000 μετοχές στην Capital ΑΧΕ με ισόποση αξία κτήσης.

Διαθέτει από κοινού με τη σύζυγο και τις δύο κόρες του τρεις τραπεζικούς λογαριασμούς: στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων 250.500 ευρώ, στην Εμπορική Τράπεζα 26.500 ευρώ και στην Εθνική Τράπεζα 105.000 ευρώ.

Έχει δύο ΙΧ αυτοκίνητα, ένα 1800 κ.ε. που απέκτησε το 1997 και ένα 1400 κ.ε που απέκτησε το 2008 έναντι 15.730 ευρώ.

Συνταγματάρχης Μαρδοχαίος Φριζής

Αυτό είναι το τεράστιο Αγαλμα του Μαρδοχαίου Φριζή το οποίο έχει ήδη τοποθετηθεί στη Χαλκίδα στην πλατεία πυροσβεστικής και τα αποκαλυπτήρια θα γίνουν στις 26 Σεπτεμβρίου!

Το άγαλμα παριστάνει εφιππο τον Μαρδοχαίο Φριζή, λίγο διαφορετικό από αυτό που είχε η μακέτα αλλά τοτε δεν ειχε αποφασιστεί μάλλον το άγαλμα ακριβως.

O Μορντεχάι ή Μαρδοχαίος Φριζής (1 Ιανουαρίου 1893 - 5 Δεκεμβρίου 1940) ήταν ελληνοεβραίος αξιωματικός, που σκοτώθηκε πολεμώντας ηρωικά στον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Ο Μαρδοχαίος Φριζής γεννήθηκε το 1893 στη Χαλκίδα, στην οποία οδός φέρει το όνομά του, σε πολύτεκνη οικογένεια. Το όνειρό του ήταν να γίνει αξιωματικός.

Έδωσε εξετάσεις στη Σχολή Ευελπίδων αλλά εγκατέλειψε τη σχολή. Γι' αυτό υπάρχουν δύο εκδοχές, ή ότι θεώρησε υποτιμητικό το ότι δεν ήρθε πρώτος ή ότι εξαιτίας του ιουδαϊκού θρησκεύματος δεν έγινε δεκτός. Έδωσε εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο και πέτυχε στη Νομική. Την περίοδο εκείνη συνδέθηκε με τον Κονδύλη, στον οποίο εκφράζει την επιθυμία του «να γίνει στρατιώτης». Μπήκε στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών, από την οποία αποφοίτησε το 1916. Έλαβε μέρος στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, στην εκστρατεία στην Ουκρανία, και στη μικρασιατική εκστρατεία, όπου, κατά την υποχώρηση, πιάστηκε αιχμάλωτος στη Σμύρνη. Άλλοι Εβραίοι πληροφορήθηκαν το γεγονός, και συγκέντρωσαν χρήματα για να τον απελευθερώσουν, εκείνος όμως αρνήθηκε λέγοντας «Ό,τι είναι να γίνει θα γίνει για όλους». Ένα χρόνο αργότερα αφέθηκε ελεύθερος μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες αξιωματικούς. Το 1936 μετατέθηκε στην Κρήτη και του ανατέθηκε ο τομέας λογοκρισίας επί του Τύπου. Μετατέθηκε στο Δελβινάκι με την αιτιολογία ότι «δεν έκανε σωστά τη δουλειά του». Στο Δελβινάκι συνδέθηκε με τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Σπυρίδωνα, ο οποίος τον επισκεπτόταν συχνά για σκάκι.

Η δράση του στον ελληνοϊταλικό πόλεμο

Πριν ακόμη κηρυχθεί ο πόλεμος, ο Φριζής είχε εκπονήσει σχέδιο απώθησης του εχθρού σε περίπτωση επίθεσης, το οποίο είχε εγκριθεί από τον Παπάγο. Το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940 τον βρήκε διοικητή του υποτομέα Δελβινακίου της 8ης Μεραρχίας. Η άμυνα του μετώπου Ηπείρου είχε ανατεθεί εξ ολοκλήρου στην 8η Μεραρχία. Η γραμμή αμύνης άρχιζε στα αριστερά από τα παράλια σύνορα Ελλάδος-Αλβανίας και στα δεξιά στηριζόταν στον Σμόλικα. Η διαταγή της 23ης Σεπτεμβρίου του 1940 καθόριζε ότι η Μεραρχία απεφάσισε να παρασύρη τον αντίπαλο επί της οργανωμένης άριστα τοποθεσίας Ελαία-Καλαμά κι από εκεί με αντεπιθέσεις να τον απορρίψη πέραν των συνόρων. Το σχέδιο όριζε ότι οι μονάδες προκάλυψης θα εκτελούσαν μαχόμενες υποχωρητικούς ελιγμούς μέχρι την γραμμή αμύνης παρασύροντας στην υποχώρησή τους τον εχθρό. Εκεί, οι μονάδες προκαλύψεως θα περνούσαν στα μετόπισθεν σαν εφεδρείες. Η 8η Μεραρχία ήταν την 27η Οκτωβρίου πανέτοιμη και πλήρως επιστρατευμένη. Μάλιστα το 39ο Σύνταγμα Ευζώνων Μεσολογγίου είχε προεπιστρατευθεί και πορευόταν προς την Ήπειρο για να ενταχθεί στην 8η Μεραρχία, ενώ την 28η Οκτωβρίου ήταν στο Αγρίνιο. Η διοίκηση των ελληνικών δυνάμεων ανατέθηκε στον Βασίλειο Βραχνό. Όταν άρχισε ο πόλεμος, οι 1.800 άνδρες του Δαβάκη αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν υπό την πίεση των 11.000 ανδρών της μεραρχίας ΤΖΟΥΛΙΑ, ενώ ο Δαβάκης τραυματίστηκε την έκτη ημέρα και αποχώρησε τραυματισμένος από το μέτωπο. Η ΤΖΟΥΛΙΑ επιτέθηκε με δύο έμβολα γύρω από τον Σμόλικα. Από την ΒΑ πλευρά επιτέθηκε με το 75% των δυνάμεών της (Βόρειο Συγκρότημα) ενώ το υπόλοιπο (Νότιο Συγκρότημα) επετέθη ΝΑ του Σμόλικα. Αν πετύχαινε η δράση του Νοτίου Συγκροτήματος της ΤΖΟΥΛΙΑ θα απέκοπτε τον στρατό Ηπείρου με κίνδυνο κυκλώσεως της 8ης Μεραρχίας. Για άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος, ο Κατσιμήτρος διατάζει, την 31η Οκτωβρίου το βράδυ, τον Υποτομέα Αώου (Τάγμα Προκαλύψεως Κονίτσης) να συμπτυχθή νοτίως του Αώου βόρεια από το Βρυσοχώρι και να συνδεθή με το Απόσπασμα Μετσόβου, το οποίο εφεξής θα ανήκει στην 8η Μεραρχία. Έτσι, την 31η Οκτωβρίου το βράδυ, ο Υποτομέας Αώου και το Απόσπασμα Μετσόβου μαζί, αποτέλεσαν το Απόσπασμα Αώου του οποίου διοικητής ετέθη ο Αντισυνταγματάρχης Μαρδοχαίος Φριζής με στόχο την παρεμπόδιση του Νοτίου Συγκροτήματος της ΤΖΟΥΛΙΑ να κυκλώση την 8η Μεραρχία περνώντας τον Αώο. Στις 10 Νοεμβρίου πήρε εντολή να κινηθεί στη δεξιά πλευρά του μετώπου για να σταματήσει την υποχώρηση. Τα κατάφερε και ταυτόχρονα προετοίμασε τους στρατιώτες του για την αντεπίθεση. Η ομάδα του Φριζή είναι επίσης αυτή που συνέλαβε τους πρώτους αιχμαλώτους πολέμου - περίπου 700 Ιταλούς - και που κράτησε τη γέφυρα του Καλαμά απωθώντας τους «Κενταύρους». Στις 10 Νοεμβρίου στη διάβαση "Κλέφτης" οι Αλπινιστές του 9ου Συντάγματος απελπισμένοι και εξουθενωμένοι παραιτήθηκαν του αγώνα και σκορπίστηκαν προς Νότο, αφού εγκατέλειψαν κάθε είδους πολεμικό υλικό, νεκρούς και τη σημαία του 3ου Τάγματος του 9ου Συντάγματος Αλπινιστών. Η Χ Ομάδα Αναγνωρίσεως κατεδίωξε τα απομεινάρια του 1ου Τάγματος του 9ου Συντάγματος όπου έπεσε μαχόμενος ο διοικητής του 9ου Συντάγματος της Τζούλια. Δεκάδες Αλπινιστές, σκόρπιοι και πεινασμένοι παρεδίδονταν όλη μέρα σε τμήματα της Μεραρχίας Ιππικού. Το Απόσπασμα Σπηλιωτοπούλου συνέλαβε 60 αιχμαλώτους. Ο Μαρδοχαίος Φριζής, υλοποιώντας τη διαταγή του Β' Σ.Σ. της 7ης Νοεμβρίου για περικύκλωση της ΤΖΟΥΛΙΑ, διέταξε μία Ημιλαρχία της 1ης Επιλαρχίας του 3ου Συντάγματος Ιππικού να καταδιώξει τα απομεινάρια του 8ου Συντάγματος της ΤΖΟΥΛΙΑ προς Κόνιτσα ενώ ο 2ος Λόχος του Τάγματος Κονίτσης θα τους περίμενε στο ύψωμα Σουσνίτσα κοντά στο χωριό Ελεύθερο. Οι Αλπινιστές αιφνιδιάστηκαν από την ενέδρα και είχαν 300 νεκρούς. 700 αλπινιστές από το 8ο Σύνταγμα παραδόθηκαν. Οι υπόλοιποι Αλπινιστές που ξέφυγαν, περίπου 7.500 άνδρες, πέρασαν στην Κόνιτσα κι από εκεί, μαχόμενοι και με μεγάλες απώλειες, για ανασυγκρότηση στην Πρεμετή, όπου στις 15 Νοεμβρίου ήταν πάλι ετοιμοπόλεμοι υπό τον Στρατηγό Νάσσι. Στη συνέχεια ο Μαρδοχαίος Φριζής ελευθέρωσε την Κόνιτσα και προχώρησε στο αλβανικό έδαφος ανακόπτοντας την προέλαση των Ιταλών, και επιτυγχάνοντας την αναστροφή του μετώπου.

Ο θάνατός του

Στις 5 Δεκεμβρίου, βορειοανατολικά της Πρεμετής, ο Φριζής και οι άντρες του δέχθηκαν επίθεση από ιταλικά αεροπλάνα. Ο Φριζής έδωσε εντολή στους στρατιώτες του να πέσουν στα χαρακώματα, παρ' όλα αυτά, για να μην υπάρξει πανικός στους στρατιώτες, ο ίδιος παρέμεινε καβάλα στο άλογό του και συνέχισε να τους εμψυχώνει. Ως καβαλάρης έγινε εύκολος στόχος για τα εχθρικά αεροπλάνα. Στην αρχή τον γάζωσαν και έπειτα μία βόμβα τον αποτελείωσε. Σύμφωνα με αφήγηση του εγγονού του, επίσης Μαρδοχαίου Φριζή, ο ιερέας του στρατεύματος του έκλεισε τα μάτια με την επιθανάτια εβραϊκή προσευχή: «Άκουσε Ισραήλ, ο Κύριος ο Θεός σου, ο Κύριος είναι ένας».

Μετά τον θάνατο

Μετά τη θυσία του Φριζή, ο Μεταξάς και οι επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων έστειλαν συλλυπητήρια τηλεγραφήματα στα οποία τον υμνούσαν για το θάρρος και την ανδρεία του. Προτομές του έχουν τοποθετηθεί έξω από το Πολεμικό Μουσείο στο Καλπάκι, στη γενέτειρά του τη Χαλκίδα και στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών. Μια οδός του Δήμου Αθηναίων, κοντά στα σύνορα με το Ψυχικό φέρει, επίσης, το όνομά του. Τα οστά του αναγνωρίστηκαν στην Αλβανία το 2002 και η σορός του βρίσκεται πια στο Ισραηλιτικό Νεκροταφείο Θεσσαλονίκης. Έχουν εκφραστεί διχογνωμίες ως προς το αν έπεσε με το βαθμό του Συνταγματάρχη, που του απονεμήθηκε επ' ανδραγαθία για τη νίκη επί της ΤΖΟΥΛΙΑ, ή με το βαθμό του Αντισυνταγματάρχη και ο βαθμός του Συνταγματάρχη του αποδόθηκε τιμητικά μετά θάνατον, και κατά συνέπεια με το αν ήταν ο πρώτος ανά βαθμό ανώτερος αξιωματικός που έπεσε στο ελληνοϊταλικό μέτωπο, πάντως κανείς δεν αμφισβητεί τη φιλοπατρία, το ακέραιο ήθος του, τον ηρωισμό και την προσφορά του.

Πηγή: "Το άγαλμα του Μαρδοχαίου Φριζή στην Πυροσβεστική", halkida.tv, 13 Μαρτίου 2010, halkida.tv/article/1778

Δαβάκης, Κατσιμήτρος, Κωστάκης, και οι ανώνυμοι λησμονημένοι πολεμιστές.

Ο τότε πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς απαντά στο τελεσίγραφο του Ιταλού πρέσβη με ένα ΟΧΙ. Δεν ήταν όμως κεραυνός εν αιθρία αυτό το τελεσίγραφο.

Η Ιταλία είχε καταλάβει την γειτονική Αλβανία και συγκέντρωνε δυνάμεις στην ελληνοαλβανική μεθόριο. Μήνες πριν οι ιταλικές δυνάμεις προκαλούσαν επεισόδια στα σύνορα.
Θα περίμενε κανείς ότι η ελληνική πλευρά θα ενίσχυε τα φυλάκια της και θα προετοιμαζόταν για την επίθεση. Τι συνέβη όμως στην πραγματικότητα;

Το Γενικό Επιτελείο είχε σαν δεδομένη την επίθεση και την προέλαση του ιταλικού στρατού μέχρι τα Γιάννενα και έθετε γραμμή άμυνας τον ποταμό Άραχθο (γραμμή Ιωάννινα-Ζυγός Μετσόβου) με στόχο να μην περάσει ο εχθρός αφ' ενός στην Θεσσαλία και αφ΄ετέρου στην Αιτωλοακαρνανία, αφήνοντας στα χέρια των εχθρών την Ήπειρο.

Έτσι δικαιολογείται και η πεποίθηση των Ιταλών ότι θα κάνουν βόλτα και θα πιουν τον καφέ τους στα Γιάννενα. Όλα θα " πήγαιναν ρολόι" αν δεν υπήρχε ο Κατσιμήτρος και ο Δαβάκης. Ο πρώτος γιατί έκρινε ότι, αν οι Ιταλοί περνούσαν το Καλπάκι (επίσημη ονομασία τότε Ελαία) δεν υπήρχε περίπτωση να τους σταματήσουν πουθενά, (δεν χρειάζεται γνώσεις στρατηγικής για να το διαπιστώσει ο καθένας που θα κοιτάξει έναν γεωφυσικό χάρτη της περιοχής), και ο δεύτερος γιατί ξεκίνησε την επίθεση κατά των Ιταλών (σαν διοικητής του αποσπάσματος Πίνδου), κάτι που κανείς επιτελικός "δεν το είχε φανταστεί" ούτε στον ύπνο του.

Έτσι έγινε το ελληνικό θαύμα και μας επαίνεσαν όλοι μας οι "φίλοι" και "σύμμαχοι" (οι ήρωες πολεμουν σαν έλληνες και τέτοια) , και μας βοήθησαν να απελευθερωθούμε, βάζοντας το Σκόμπυ αργότερα να "στηρίξει" την ελευθερία και τη δημοκρατία στη χώρα μας.
Πιστεύουμε ότι όλα τότε ήταν αλλιώς στημένα και οι άνθωποι αυτοί πληρώνουν μέχρι και σήμερα την άρνησή τους να παραδώσουν την πατρίδα τους.

Γιατί πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς τα παρακάτω σημεία:
1. Στο χώρο του Καλπακίου για πρώτη φορά στην ιστορία δεν μπαίνουν οι προτομές των συντελεστών της νίκης αλλά της ηγεσίας της χώρας. Αντί δηλ. για τον Κατσιμήτρο, τον Δαβάκη και τον Κωστάκη μπαίνουν ο Βασιλιάς, ο Αρχιστράτηγος και ο πρωθυπουργός.(Φανταστείτε στη Γραβιά να ήταν η προτομή του Μαυροκορδάτου αντί του Ανδρούτσου).
2. Και οι τρείς συντελεστές της νίκης (χωρίς να υποβιβάζουμε την προσφορά των υπολοίπων- αξιωματικών, οπλιτών και λαού), είναι γνωστοί μόνο στην ευρύτερη περιοχή των επιχειρήσεων. Μπορεί κανείς να το διαπιστώσει ρωτώντας οποιονδήποτε, ακόμη και ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα.
3. Δεν υπάρχει μέχρι και αυτή τη στιγμή επίσημος Εθνικός Εορτασμός εκείνης της Νίκης. (Στην Θεσσαλονίκη γιορτάζουμε την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους στις 26/10/1912 και συμπίπτει απλά με τον γιορτασμό της 28ης χωρίς να συνδέεται με κανένα επίκαιρο γεγονός.).
4.Δεν υπάρχει ούτε μια προτομή του θρυλικού Κωστάκη ο οποίος με την ακρίβεια και την ταχύτατη μεταφορά των πυροβόλων του δημιουργούσε πανικό και αποδιοργάνωση των εχθρών. ( Επιτυχημένες βολές στα μαγειρεία έχοντας σαν στοιχείο μόνο το γυάλισμα των καζανιών, χτύπημα από τη Βελλά της διοίκησης των Ιταλών στα Δολιανά χωρίς αγγίξει το άγαλμα του Γεννάδιου πίσω από το οποίο ήταν στημένη η σκηνή του επιτελείου, και τόσα άλλα).
Ούτε καν στο πυροβολικό δεν αναφέρεται η προσφορά του.Μέχρι πότε η ιστορία θα τους τιμωρεί; Δεν πρέπει εμείς που γνωρίζουμε να φροντίσουμε να τους τιμήσουμε;
mikrokellari.blogspot.com

Κωνσταντίνος Δαβάκης
Ο Κωνσταντίνος Δαβάκης ήταν συνταγματάρχης πεζικού, ήρωας του αλβανικού μετώπου το 1940. Γεννήθηκε στα Κεχριάνικα Λακωνίας το 1897 και πέθανε στην Αδριατική θάλασσα τον Ιανουάριο του 1943.

Σπουδές και δράση μέχρι το 1940
Ο Κωνσταντίνος Δαβάκης σπούδασε στη Σχολή Ευελπίδων (από την οποία αποφοίτησε ως Ανθυπολοχαγός πεζικού, την 1 Οκτωβρίου του 1916) αλλά και στην Ανωτάτη Σχολή Πολέμου της Αθήνας, και στο Παρίσι (γαλλική Σχολή Αρμάτων). Έλαβε μέρος στο Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο όπου διακρίθηκε για την τόλμη και ανδρεία του στο Μακεδονικό Μέτωπο (μάχες Σκρα και Δοϊράνης), όμως παράλληλα η υγεία του βλάφτηκε σοβαρά εκεί, από την επίδραση των ασφυξιογόνων αερίων. Το 1918 προβιβάστηκε σε λοχαγό επ’ ανδραγαθία. Έλαβε μέρος και στην Μικρασιατική Εκστρατεία, όπου το 1921 διακρίθηκε στη μάχη των υψωμάτων του Αλπανός, και τιμήθηκε με το Χρυσούν Αριστείο Ανδρείας. Στο διάστημα μεταξύ 1922 και 1937 υπηρέτησε ως επιτελάρχης της 2ης μεραρχίας και του 1ου σώματος στρατού, φοίτησε και δίδαξε σε στρατιωτικές σχολές, και έγραψε διατριβές για την στρατιωτική ιστορία και την τακτική των τεθωρακισμένων. Το 1931 πήρε το βαθμό του αντισυνταγματάρχη. Στις 30 Δεκεμβρίου του 1937 και μετά από μεγάλες αναρρωτικές άδειες, αποστρατεύθηκε για λόγους υγείας και τέθηκε σε πολεμική διαθεσιμότητα.

Η δράση του στην Πίνδο
Όταν, τον Αύγουστο του 1940, συντελέστηκε η μερική επιστράτευση, ο Δαβάκης ανακλήθηκε στην ενεργό υπηρεσία και τοποθετήθηκε διοικητής του 51ου Συντάγματος Πεζικού και στην συνέχεια του Αποσπάσματος Πίνδου (αποτελούμενου από το 51ο ΣΠ υπό άλλον διοικητή και διάφορες μικρομονάδες) το οποίο είχε ως έδρα το Επταχώριο Πίνδου. Η διοίκηση των ελληνικών δυνάμεων ανατέθηκε στον Βασίλειο Βραχνό. Το πρωί της 28ης Οκτωβρίου του 1940, οπότε εκδηλώθηκε η Ιταλική εισβολή, ο Δαβάκης αντιμετώπισε την 3η Ιταλική Μεραρχία Αλπινιστών ΤΖΟΥΛΙΑ με ένα απόσπασμα 2.000 ανδρών, υπό τις εντολές και τις οδηγίες του Τμήματος Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας. Η τακτική του σε ολόκληρη την έκταση της ζώνης ευθύνης του (35 χιλιόμετρα) ήταν αμυντική, και μάλιστα έκανε υποχρεωτικό ελιγμό, αναμένοντας ενισχύσεις. Την 1η Νοεμβρίου 1940, οπότε έφτασαν οι ενισχύσεις που περίμενε ο Δαβάκης, οι ελληνικές δυνάμεις έκαναν αντεπίθεση και κύκλωσαν τις ιταλικές, που αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Κατά την αντεπίθεση αυτή, και συγκεκριμένα την 6η ημέρα από την έναρξη των επιχειρήσεων, στον Προφήτη Ηλία Κάντσικου (μετέπειτα Δροσοπηγής), ο Δαβάκης τραυματίστηκε στο στήθος. "Στον αξιωματικό, που τον πλησίασε για να τον περιποιηθεί, πρόσταξε, μαζεύοντας όσες δυνάμεις τού 'μεναν ακόμα: "Άσε με εμένα, πες με πεθαμένο! Και κοίτα να μη σου πάρουν τις θέσεις! Τράβα!" Στη συνέχεια τον μετέφεραν αναίσθητο με το φορείο στο Επταχώρι.Ο τραυματισμός προκάλεσε προβλήματα σε συσχετισμό με την παλαιά στηθική του νόσο. Έτσι χρειάστηκε να αποχωρήσει από το μέτωπο, όπου τον αντικατέστησε ο τότε ταγματάρχης Ιωάννης Καραβίας.

Η νίκη του αποσπάσματος του Δαβάκη είχε αποφασιστική σημασία στην έκβαση του πολέμου. Μάλιστα θεωρήθηκε η πρώτη ήττα του άξονα. Η επιτυχία του Δαβάκη συνίσταται "στην άμεση διάγνωση ενός τακτικού λάθους, που έκανε ο Ιταλός μέραρχος να προχωρήσει γοργά προς τη Σαμαρίνα, χωρίς να καλύψει το πλευρό της φάλαγγάς του". Ο Δαβάκης το είδε αμέσως και από τη δεύτερη μέρα του σκληρού αγώνα ήταν σίγουρος ότι χάρη σ' αυτό το λάθος "θα μάντρωνε τους Ιταλούς".[1]
[Επεξεργασία] Σύλληψη και θάνατος

Κατά την διάρκεια της μακρόχρονης νοσηλείας του Δαβάκη, οι πολεμικές επιχειρήσεις έληξαν και η χώρα βρέθηκε υπό κατοχή. Τον Δεκέμβριο του 1942, και ενώ ακόμα νοσηλευόταν στην Αθήνα, ο Δαβάκης συνελήφθη ως όμηρος από τις Ιταλικές αρχές κατοχής, μαζί με πολλούς διακεκριμένους αξιωματικούς, γιατί θεωρήθηκαν ύποπτοι αντιστασιακής δράσης. Οι συλληφθέντες επιβιβάστηκαν στην Πάτρα στο ατμόπλοιο Τσιτά ντι Τζένοβα (Πόλη της Γένοβα) για να μεταφερθούν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ιταλία. Το πλοίο αυτό τορπιλίστηκε από συμμαχικό υποβρύχιο και βυθίστηκε στα ανοιχτά των νότιων αλβανικών ακτών, με αποτέλεσμα να πνιγούν οι επιβαίνοντες στα νερά της Αδριατικής. (Ιανουάριος 1943). Το πτώμα του Δαβάκη περισυνελέγη, αναγνωρίστηκε και ετάφη στον Αυλώνα. Μεταπολεμικά τα οστά του διακομίστηκαν και ενταφιάστηκαν στην Αθήνα.

Ιδέες και ευρύτερο έργο
Ο Κωνσταντίνος Δαβάκης υπήρξε από τους πρωτοπόρους της ιδέας της μηχανοκίνησης του πεζικού και της χρησιμοποίησης αρμάτων ως κύριου όπλου για την διάσπαση και καταδίωξη του εχθρού, καθώς πρόκρινε την ευελιξία των μηχανοκίνητων μονάδων έναντι της γραμμής οχυρών. Έγραψε αρκετά στρατιωτικά έργα, μεταξύ των οποίων και το βιβλίο «ο πόλεμος του μέλλοντος» (1939).

Χαρακτηρισμοί
Ο Σ. Μελάς έχει χαρακτηρίσει τον Κωνσταντίνο Δαβάκη ως "μοναδική σύνθεση προσόντων, που σπάνια πάνε μαζί: Σπουδαίος 'τρουπιέ' όπως λένε οι Γάλλοι, πολέμαρχος, καπετάνιος με καρδιά βουνό, αισιοδοξία τρελή, θάρρος απροσπέλαστο, διοικητής ασύγκριτος, χέρι δυνατό, θέληση αλύγιστη, αλλά και ιδιοφυία στρατηγική, κάτοχος του εδάφους όσο λίγοι διοικητές στρατευμάτων. Ακούραστος μελετητής και γνώστης βαθύτατος της τέχνης του πολέμου, πρωτεύων στις ξένες πολεμικές Ακαδημίες, δάσκαλος αξιωματικών σπάνιος, συγγραφεύς στρατιωτικός πρωτότυπος και πρωτοπόρος - ολόκληρη βιβλιοθήκη τα έργα του - μοναδικός ιχνηλάτης των 'τακτικών καταστάσεων', ξάστερος στην κρίση, ευφάνταστος και γοργότατος στη σύλληψη του σχεδίου κι εκτελεστής άμεσος, μεγάλος μαέστρος του ελιγμού, επίμονος και παράφορος στον αγώνα". (Η δόξα του 40, σελ. 21).

Απόδοση τιμών
Μετά τον θάνατό του η Ακαδημία Αθηνών του απένειμε το αργυρό μετάλλιο της αυτοθυσίας, ενώ στον δήμο της Καλλιθέας υπάρχει πλατεία με το όνομά του, και μια προτομή του. Οδοί-προτομές και ανδριάντες του ήρωα υπάρχουν και στην Ήπειρο. Καλλιθέα Αττικής

28η Οκτωβρίου: Το Έπος του Καλπακίου

October 29, 2007 by Greek News  
Filed under Ελλάδα

Leave a Comment

Του Μενέλαου Γ. Τζέλιου***
Στις 21 Φεβρουαρίου 1941 που παραδίνονταν ο οπλισμός της VII Μεραρχίας στους Γερμανούς, ο Ταγματάρχης του πυροβολικού Κ. Βέρσης, αποχαιρέτησε τους άνδρες του Τάγματός του, έψαλλε μαζί τους τον Εθνικό Ύμνο και αφού απομακρύνθηκε λίγο έβγαλε το περίστροφό του και αυτοκτόνησε. Έτσι ετελείωσε το ηρωικό έπος του Καλπακίου που πριν από έξι μήνες, στις 28 Οκτωβρίου του 1940, άρχισε με την απρόκλητη και άνανδρη εισβολή της Ιταλίας εναντίον της Ελλάδος. Η Μοίρα Πυροβολικού του Ταγματάρχη Βέρση ήταν αυτή που με την ευστοχία της κατέστρεψε τα Ιταλικά άρματα μάχης στο Καλπάκι κατά την επίθεση των Ιταλών στις 3 Νοεμβρίου και επέφερε σοβαρές απώλειες κατά του εχθρού σε όλη τη διάρκεια του πολέμου. Ο ηρωικός αυτός αξιωματικός δεν μπόρεσε να αντέξει την ταπείνωση που επέβαλε η συνθήκη παράδοσης του οπλισμού του Τάγματός του και έθεσε τέρμα στη ζωή του.

Όπως κάθε χρόνο –έτσι και εφέτος, υποθέτω—την παρέλαση στην Αθήνα για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 θα ανοίξουν οι επιζώντες ανάπηροι του ιστορικού αυτού μεγαλείου, οι περισσότεροι με ακρωτηριασμένα πόδια, λόγω κρυοπαγημάτων του σκληρού χειμώνα του 1940-41 και της παράλειψης των υπεύθυνων να φροντίσουν για τον κατάλληλο εφοδιασμό του στρατού μας για την αποφυγή ή τουλάχιστον σε μεγάλο βαθμό τον περιορισμό των κρυοπαγημάτων.


Αν και τα σημάδια της Ιταλικής προετοιμασίας για επίθεση εναντίον της Ελλάδος ήταν φανερά από πολύ καιρό, η κυβέρνηση Μεταξά απέφυγε να λάβει μέτρα για την ενίσχυση των Ελληνο-Αλβανικών συνόρων, τη δημιουργία χαρακωμάτων και πρόνοια για τον εφοδιασμό του στρατού, για να μη προκαλέσουμε την Ιταλία.


Η Κυβέρνηση Μεταξά κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια να κρατήσει την Ελλάδα ουδέτερη και έξω από τη σύρραξη του επερχόμενου Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Σε τέτοιο σημείο μάλιστα που άφησε τελείως απροστάτευτα τα Ελληνο-Αλβανικά σύνορα. Ενώ για τη γραμμή Μεταξά στην Ελληνο-Βουλγαρική μεθώριο δαπανήθηκαν πάνω από 832 προπολεμικές δραχμές για τα έτη 1939-40, για οχυρωματικά έργα στα Ελληνο-Αλβανικά σύνορα δαπανήθηκαν μόνο 800 χιλιάδες δραχμές και ένα εκατομμύριο από το Υπουργείο Συγκοινωνιών για οδικά έργα στην Ήπειρο.


Ήδη, από τις 7 Απριλίου του 1939 η Ιταλία κατέλαβε την Αλβανία και άρχισε να αποβιβάζει στρατεύματα και πολεμικό υλικό με σκοπό βεβαίως να επιτεθεί εναντίον της Ελλάδος. Ο Τσώρτσιλ, ο οποίος κατάλαβε τις προθέσεις των Ιταλών, πρότεινε στον Πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας, όπως σε συνεννόηση με την Ελλάδα, αγγλικά στρατεύματα να καταλάβουν την Κέρκυρα, ούτε ώστε να αποθαρρυνθεί η Ιταλία στα σχέδιά της.


Εκός όμως του ότι δεν ήθελαν να προκαλέσουν την Ιταλία, το σχέδιο του Ελληνικού Γενικού Επιτελείου Στρατού δεν προέβλεπε αντίσταση στην περιοχή Καλαμα-Ελαίας αλλά προέβλεπε σύμπτυξη του Ελληνικού στρατού σε βάθος εκατό περίπου χιλιομέτων μέχρι τη γραμμή Θεσπρωτία-Μέτσοβο, ούτως ώστε να δοθεί ο χρόνος να πραγματοποιηθεί η γενική επιστράτευση του στρατού, όπως αναφέρι στο βιβλίο του «Ο Πόλεμος της Ελλάδος 1940-41», ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, στρατηγός Παπάγος. Κάθε αντίσταση εθεωρείτο άσκοπη από την ηγεσία του στρατού, όπως φαίνεται από μέρος των οδηγιών προς την 8η Μεραρχία λίγες μέρες πριν από την Ιταλική εισβολή: … Η Κυβέρνηση δε αναμένει βεβαίως παρά της μεραρχίας νίκας, δεδομένης της αριθμητικής υπεροχής του αντιπάλου, αναμένει όμως εκ ταύτης να σώσει την τιμήν των Ελληνικών όπλων.


Αντίθετα, ο διοικητής της Ανεξάρτητης 8ης Μεραρχίας στρατού, στρατηγός Χαράλαμπος Κατσημήτρος, πίστευε ότι η αντίσταση θα έπρεπε να δοθεί στο Καλπάκι, στην περιοχή Ελαίας-Ποταμού Καλαμα. Οι κυριότεροι λόγοι που ώθησαν τον στρατηγό Κατσημήτρο να επιμένει στη γραμμή Ελαίας-Καλαμα ήταν:


Πρώτον, η 8η Μεραρχία αποτελείτο κατά τα 4/5 αυτής από Ηπειρώτες. Πίστευε λοιπόν ο Κατησμήτρος, και πολύ σωστά, ότι οι Ηπειρώτες είχαν κάθε λόγο και συμφέρον να αγωνιστούν σκληρά εναντίον των Ιταλών, γιατί οιαδήποτε υποχώρηση θα εξέθετε σε άμεσο κίνδυνο τις οικογένειές τους, γονείς, γυναίκες, παιδιά.


Δεύτερον, οιαδήποτε υποχώρηση σε βάθος εκατό χιλιομέτρων, θα εδημιουργούσε πανικό και θα είχε επιπτώσεις στο ηθικό των ανδρών. Εκτός τούτου, η σύμπτυξη θα έπρεπε να γίνει κατά το διάστημα της νύχτας επειδή την ημέρα θα ήταν στόχος της Ιταλικής αεροπορίας και των μηχανοκίνητων αρμάτων τυ εχθρού, ο οποίος είχε μεγάλη υπεροχή.


Τρίτον, η τοποθεσία του καλπακίου έχει τα ίδια γνωρίσματα με τις θερμοπύλες και τον Μαραθώνα. Ευρίσκεται ανάμεσα σε δυο βουνά, από όπου ήταν υποχρεωμένος να περάσει ο εχθρός για τα Γιάννενα. Την ελώδη περιοχή προ του Καλπα΄κίου, ο Κατσημήτρος, στο βιβλίο του «Η Ήπειρος Προμαχούσα», παρομοιάζει με τους βάλτους του Μαραθώνα, στην αρχαία εποχή, όπου εβούλιαξε το ιππικό των Περσών. Το ίδιο συνέβει και με τα μηχανοκίνητα άρματα των Ιταλών προ του Καλπακίου. Σε αυτό εβοήθησαν πάρα πολύ και οι καταρρακτώδεις βροχές που έπεσαν τις μέρες αυτές.


Το Γενικό Επιτελείο Στρατού, κατόπιν αιτήσεως του στρατηγού Κατσημήτρου, ως διοικητού Μεγάλης Μονάδος, του έδωσε ελευθερία δράσεως με την ρητήν δήλωση ότι δεν έπρεπε να υπολογίζει σε ταχείαν ενίσχυση, καθʼ ότι το οδικό δίκτυο, που οπωσδήποτε θα κατεστρέφετο από την Ιταλική αεροπορία, δεν θα μπορούσε να επισκευαστεί με γρήγορο ρυθμό. Του επεσημάνθη επίσης από το Γενικό Επιτελείο Στρατού ότι θα μπορούσε να προβάλει αντίσταση… επί της τοποθεσίας Ελαίας άνευ όμως σημαντικής φθοράς των μέσων της Μεραρχίας και χωρίς να διακυβευθεί η εκπλήρωση της κύριας αποστολής της, (κάλυψις Δυτικής Μακεδονίας και απόφραξις προς Αιτωλοακαρνανίαν).


Κατόπιν τούτου, ο στρατηγός Κατσημήτρος, με τα ελάχιστα μέσα που διέθετε, επεδύθη σε ένα τιτάνιο αγώνα για την οχύρωση της γραμμής Ελαίας-Καλαμα ποταμού, με την δημιουργία χαρακωμάτων, αντιαρματικών τάφρων, πολυβολίων εκατέρωθεν της διαβάσεως του Καλπακίου ως και επισκευής του οδικού δικτύου και τη χάραξη νέων δρόμων με τη βοήθεια του στρατού και την εθελοντική εργασία των κατοίκων της περιοχής. Παράλληλα εφρόντιζε να διατηρείται το ηθικό του στρατού σε υψηλά επίπεδα.


Τα γεγονότα πριν από την Ιταλική εισβολή και μετά είναι σχεδόν γνωστά σε όλους μας και σκοπός μας σήμερα δεν είναι να επαναλάβουμε πως ο Ιταλός πρεσβευτής έδωσε το τηλεσίγραφο στον Μεταξά στις τρεις η ώρα το πρωί, ο τορπιλισμός της Έλης και οι συνεχείς προκλήσεις των Ιταλών, του Ιταλικού τύπου ειδικότερα και των διάφορων αξιωματούχων του στρατού και της κυβέρνησής τους που δεν παρέλειπαν σε κάθε αυκαιρία να προκαλούν και να κατηγορούν την ελλάδα ότι δήθεν παρέχει εξυπηρετήσεις στον Αγγλικό στόλο και άλλα πολλά. Σκοπός μας σήμερα είναι να σταθούμε σε ορισμένα σημεία από το ηρωικό αυτό έπος που είχαν καταφανή επίδραση στον όλο αγώνα είτε θετικά είτε αρνητικά. Αξίζει, όμως, να πάρουμε ένα κομμάτι από το ημερολόγιο του Γκράτσι πρεσβευτή τότε της Ιταλίας στην Ελλάδα, όταν πήγε στην οικία του Έλληνα πρωθυπουργού, με δυο στελέχη της πρεσβείας του, να του παραδόσουν το τηλεσίγραφο. Γράφει λοιπόν ο Γκράτσι: Επεριμέναμε και τρεις μας ολίγα λεπτά της ώρας, τα οποία μας εφαίνοντο ατελείωτα, με την καρδιά σφιγμένη εις την σκέψη, ότι το καθήκον μας καθιστά συνένοχους μιας τέτοιας ατιμίας.


Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αποκαταστήσουμε μια αλήθεια ότι ο Ιταλικός στρατός επολέμησε και μάλιστα επολέμησε σκληρά. Αυτό δεν το απαιτεί μόνον η αλήθεια και η ιστορία το απαιτεί και ο σεβασμός προς τα νιάτα της Ελλάδος που πολέμησαν και άφησαν τα κόκκαλά τους στα βουνά της Ηπείρου μας. Ενικήσαμε γιατί ο Ελληνικός στρατός πολέμησε ακόμη πιο γενναία από τους Ιταλούς, γιατί είχε να υπερασπίσει τις πατρογονικές του εστίες και γιατί οι επιτελάρχες του Ιταλικού Επιτελείου Στρατού στηρίχτηκαν στην αριθμητική τους υπεροχή σε έμψυχο και άψυχο υλικό και δεν έλαβαν υπόψιν τους ούτε το ηθικό του στρατιώτου ούτε την μορφολογία του εδάφους όπου θα διεξάγονταν οι επιχειρήσεις.


Η Ελληνική Κυβέρνηση και τα άλλα κράτη της Βαλκανικής, η Τουρκία, η Γιουγκοσλαβία και η Ρουμανία προσπάθησαν με τη δημιουργία της Βαλκανικής Συνεννόησης να σχηματίσουν μια πολύ χαλαρή συμμαχία που είχε στόχο να αποτρέψει τυχόν επίθεση της Βουλγαρίας σε ένα ή περισσότερα μέρη της Συνεννόησης. Παρʼ όλον ότι προέβλεπε και αλληλοβοήθεια σε περίπτωση επιθέσεως και συμμάχων της Βουλγαρίας, όπως η Γερμανία, αποδείχτηκε τελείως άχρηστη και ανεφάρμοστη. Τελικά μόνο η Γιουγκοσλαβία, εν όψει των Γερμανικών επιχειρήσεων εναντίον της, αποφάσισε, κατόπιν συνεννοήσεως με το Ελληνικό Γενικό Επιτελείο Στρατού και στις 8 Απριλίου 1941 επετέθη εναντίον των Ιταλικών στρατευμάτων στη Βόρεια Αλβανία. Σκοπός της επιχείρησης αυτής ήταν να ξεκαθαρίσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα το Δυτικό μέτωπο επιχειρήσεων με τους Ιταλούς και να μεταφέρουν τις δυνάμεις στο καινούργιο μέτωπο που άνοιξαν οι Γερμανοί. Η επιχείρηση αυτή κράτησε μόνο για μια μέρα. Στις 9 Απριλίου ο Γιουγκοσλαβικός στρατός διελύθη από τα Γερμανικά στρατεύματα. Κατόπιν αυτών των εξελίξεων, το Ελληνικό Γενικό Επιτελείο Στρατού, διέταξε την σύμπτυξη των στρατευμάτων στην προ της Ιταλικής εισβολής Ελληνο-Αλβανική μεθώριο.


Η Κυβέρνηση Μεταξά έδωσε μεγάλη σημασία και προτεραιότητα στα οχυρωματικά έργα της Ελληνο-Βουλγαρικής μεθωρίου, επειδή υπήρχε πάντοτε ο κίνδυνος μιας Βουλγαρικής επιχειρήσεως εναντίον της ελλάδος. Πράγματι τα οχυρά αυτά θα μπορούσαν να αντέξουν με επιτυχία μια Βουλγαρική εισβολή. Ακόμα και οι μηχανοκίνητες μονάδες του Γερμανικού στρατού, υποστηριζόμενες από την αεροπορία τους είχαν τρομερές απώλειες. Ο Παπάγος υπολογίζει τις Γερμανικές απώλειες σε άνω των δέκα πέντε χιλιάδων ανδρών. Η Γραμμή Μεταξά, όπως και η Γραμμή Μαζινω στη Γαλλία είχαν γίνει με προδιαγραφές και δεδομένα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, χωρίς να λάβουν υπʼ όψιν τους την εξέλιξη των όπωλων ούτε το ρόλο της αεροπορίας σε ένα σύγχρονο πόλεμο. Στην περίπτωση ιδιαίτερα της Ελλάδος, ενώ τα στρατεύματα στη Γραμμή Μεταξά αμύνοντο ακόμα γενναία, ο Γερμανικός στρατός, μέσω του καταρρεύσαντος μετώπου της Γιουγκοσλαβίας ευρίσκοντο ήδη στη Θεσσαλονίκη.


Η ραγδαία αυτή εξέλιξη των γεγονότων ανάγκασε τον Διοικητή του Σώματος στρατού Δυτικής Μακεδονίας, στρατηγό Τσολάκογλου με τη συνεργασία του Μητροπολίτη Ιωαννίνων, να συνθηκολογήσει με τους Γερμανούς, παρά τις ρητές διαταγές του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Ο Τσολάκογλου εθεώρησε ότι κάθε αντίσταση και αιματοχυσία από τούδε ήταν μάταιη. Έτσι, στις 20 Απριλίου υπεγράφη συνθηκολόγηση, η οποία προέβλεπε ότι τα Ιταλικά στρατεύματα δεν θα εισήρχοντο στο Ελληνικό έδαφος. Μάλιστα, όταν οι Ιταλοί προσπάθησαν να εισέλθουν σε Ελληνικό έδαφος, Γερμανοί στρατιώτες παρενέβησαν μεταξύ αυτών και των Ελληνικών μονάδων να τους εμποδίσουν.


Η συμφωνία όμως αυτή, όπως ήταν επόμενο, εξαγρίωσε το Μουσολίνι ο οποίος εδήλωσε στον γερμανό στρατιωτικό ακόλουθο στη Ρώμη ότι τότε μόνον θα σεβαστεί την ανακωχή, όταν οι Έλληνες συνθηκολογήσουν και με τους Ιταλούς. Παρʼ όλους τους ενδοιασμούς του ο Χίτλερ αποφάσισε να υποκύψει στις απαιτήσεις του Μουσολίνι και στις 23 Απριλίου υπογράφεται νέα συνθήκη με την Ιταλία ως ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη.


Αναφερθήκαμε παραπάνω σε παράλειψη των υπευθύνων να εφοδιάσει το στρατό με τα μέσα απαραίτητα να διεξάγει τον αγώνα για την υπεράσπιση του πάτριου εδάφους.


Ο Νικηφόρος Βρεττάκος γράφει σε μια αφήγησή του: …Είχαμε μόνο πέντε ελιές και μια βρασμένη πατάτα… λίγες σφαίρες. Δεν είχαμε πυρομαχικά. Για έξι μήνες δεν φάγαμε τίποτα. Ο Άγγελος Τερεζάκης και αυτός γράφει: …Οι στρατιώτες ερχόταν με τα πόδια από τη Λάρισα και δεν ξέρομε πότε θα φτάσουν στην Αλβανία… Ο Παπακωνσταντίνου επίσης διατραγωδεί την απελπιστική κατάσταση που επικρατούσε στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων όπου μετέφεραν τους βαριά τραυματισμένους στρατιώτες. …Δεν υπήρχαν γάζες, επίδεσμοί. Οι λίγοι γιατροί του νοσοκομείου, χωρίς ύπνο σχεδόν, έκαναν εγχειρήσεις και ακρωτηριασμούς από τα κρυοπαγήματα χωρίς αναισθησία και παυσίπονα. Κρυοπαγήματα που τα περισσότερα θα είχαν αποφευχθεί εάν είχαν προμηθεύσει το στρατό με βαζελίνη, να αλοίφουν τα πόδια τους…


Η έκδοση Γενικού Επιτελείου Στρατού για τον Ελληνο-Ιταλικό πόλεμο αναφέρει για το μέτωπο Πίνδου ότι… στις 29 Οκτωβρίου—μια μέρα από την κήρυξη του πολέμου—…ο καιρός ήτο βροχερός, επιδρών δυσμενώς επί των εν καταυλισμώ τμημάτων και επί των κτηνών, των οποίων η τροφή ελαττώθη εις ημισείαν περίπου μερίδα κρίθης… Σε άλλο σημείο αναφέρι γιατ ις 29-30 Οκτωβρίου ότι… η κατάσταση είναι απελπιστική… ελλείπουν όπλα, οπλοπολυβόλα, τροφή.


Λάθη έγιναν επίσης και στην πολιτική πλευρά του θέματος. Ακούμε κατά κότον το Έπος της Αλβανίας, τα Αλβανικά βουνά και άλλα πολλά. Οι μελλοντικές γενεές θα προβληματίζονται να ανακαλύψουν πότε και πού πολέμησαν οι Αλβανοί και εδημιούργησαν αυτό το περίφημο Έπος της Αλβανίας. Εμείς οι ίδιοι παραποιούμε την ιστορία με τον να ονομάζουμε το ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΛΠΑΚΙΟΥ σε Αλβανικό Έπος. Και ως ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΛΠΑΚΙΟΥ θα πρέπει να μείνει στην ιστορία και να λάβει τη θέση που του ανήκει μαζί με τη Μάχη των Θερμοπυλών, τη Μάχη του Μαραθώνα, τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, γιατί εκεί στο Καλπάκι συντρίψαμε τον εχθρό.


Η απελευθέρωση του Αργυρόκαστρου και της Κορυτσάς χαιρετήθηκε από τον Πρωθυπουργό και τον βασιλιά της Ελλάδος ως κατάληψη. Σε μήνυμα προς τα μαχόμενα νιάτα της Ελλάδος και οι δυο τους συγχαίρουν για την κατάληψη της Κορυτσάς την 22αν Νοεμβρίου του 1940, όχι την ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ. Η πρώτη φάση του αγώνος ετερματίσθη διά της καταλήψεως της Κορυτσάς, λέει το μήνυμα του Βασιλιά. Αλλά και ο Μεταξάς δεν υστερεί: Ο αγών από δέκα ημερών έλαβε την μεγαλυτέραν έντασιν και η μάχη υπήρξε σκληρά και αδιάκοπος καταλήξασα εις την κατάληψιν της Κορυτσάς. Όταν οι Ισραηλίτες κατέλαβαν την Ιερουσαλήμ από τους Άραβες, η πρώτη τους πράξη ήταν να διακηρύξουν ότι την απελευθέρωσαν και ότι από τη στιγμή εκείνη η Ιερουσαλήμ αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος του Ισραήλ. Τα γραμματόσημα που κυκλοφόρησαν στις απελευθερωμένες περιοχές της Βορείου Ηπείρου ήταν τα ίδια με αυτά που κυκλοφορούσαν στην Ελλάδα, με τη διαφορά ότι ήταν από πάνω σφραγισμένα με τη φράση: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ.


Σήμερα οι Αλβανοί, οι οποίοι έλαβαν μέρος στην εκστρατεία κατά της Ελλάδος μαζί με τους Ιταλούς, πλαστογραφούντες την πραγματική ιστορία, διδάσκουν στα σχολεία τους για αγώνες και ανδραγαθήματα δικά τους εναντίον του Άξονα. Πολύ συχνά ακούμε ότι …μας συνδέουν κοινοί αγώνες με τους Έλληνες για την ελευθερία εναντίον των δυνάμεων του φασιστικού Άξονα… Και να σκεφτεί κανείς ότι ακόμα πολλοί από τους δημιουργούς του Έπους του Καλπακίου ευρίσκονται στη ζωή. Μετά από δυο ή τριε γενεές θα μας λένε ότι οι Αλβανοί πολέμησαν και ενίκησαν τους Ιταλούς, φέροντες ως μαρτυρίες τα Ελληνικά ανακοινωθέντα και επίσημα δημοσιεύματα για το …Έπος της Αλβανίας…


Ο Χίτλερ, ετοιμάζοντας να επιτεθεί αναντίον της Ρωσίας, δεν ήθελε με κανένα τρόπο να ανοιχτεί άλλο μέτωπο στα Βλκάνια από τις δυνάμεις του Άξονα. Παρʼ όλον όμως το σεβασμό που έτρεφε προς τον Μουσολίνι ουδέποτε τον ενημέρωνε για τις μελλοντικές του επιχειρήσεις. Όταν λοιπόν ο Μουσολίνι έμαθε από τις εφημερίδες ότι ο Χίτλερ κατέλαβε τη Ρουμανία, εξεμάνη πολύ και δήλωσε στους συνεργάτες του ότι και ο Χίτλερ θα μάθει από τις εφημερίδες για την κατάληψη της Ελλάδος από τα Ιταλικά στρατεύματα. Στις 19 Οκτωβρίου, ενώ ο χίτλερ με το επιτελείο του βρισκόταν στο τραίνο καθʼ οδόν προς Γαλλία και ισπανία, του έστειλε επιστολή με την οποία τον ενημέρωνε για τα σχέδιά του να εισβάλλει στην Ελλάδα.


Ο υπουργός των εξωτερικών του Χίτλερ, όπως αναφέρει ο Τσιάνο στο ημερολόγιό του, προσπάθησε επειγόντως να έλθει σε επαφή με τον Μουσολίνι και καθορίστηκε συνάντηση των δυο ηγετών στη Φλορεντία για τις 28 Οκτωβρίου, το πρωί. Όταν ο Μουσολίνι εχαιρέτησε τον Χίτλερ του είπε: Φύρερ, αυτή τη στιγμή τα Ιταλικά στρατεύματα εισέρχονται στο ελληνικό έδαφος.


Τα παιδιά της Ελλάδος πολέμησαν σκληρά και ηρωικά κάτω από δυσμενέστατες συνθήκες και έναντι ενός αντιπάλου που διέθετε δυο φορές μεγαλύτερο δυναμικό σε στρατιώτες και μια τέλεια και σύγχρονη πολεμική μηχανή, που πριν από δυο μήνες συνέτριψε τα Βρετανικά στρατεύματα στη Σομαλία. Αγωνίστηκε όμως υπέρ βωμών και εστιών και με το ηθικό τους σε ύψιστο βαθμό. Ο στρατηγός Κατσημήτρος γράφει προφητικά στο βιβλίο του «Η Ήπειρος Προμαχούσα»: Οιαδήποτε εξέλιξη και εάν έχει ο οπλισμός, το ηθικό του στρατού θα παίζει πάντοτε καθοριστικό ρόλο…, κάτι που διαπιστώσαμε και εμείς με την ήττα των δυο υπερδυνάμεων της Αμερικής στο Βιετνάμ και της Ρωσίας στο Αφγανιστάν.


*** Διάλεξη του Μενέλαου. Τζέλιου στην Ομοσπονδία Ελληνικών Σωματείων Μείζονος Νέας Υόρκης, στις 10/28/2002

Σύντομο βιογραφικό του Δ. Γ. Κασλά (1901 - 1966)

Το 5ο Σ.Π. ήταν αυτό, που απέκρουσε την αιχμή της «εαρινής επίθεσης» των Ιταλών (9-25 Μαρτίου 1941), που διηύθυνε ο ίδιος ο Μουσολίνι. Αξίζει εδώ ν’ αναφερθεί ότι στο Σύνταγμα αυτό υπηρετούσε και ο ηρωικός Ταγματάρχης από το Πουρί της Ζαγοράς Δημήτριος Γ. Κασλάς, ο οποίος με το 2ο Τάγμα του 5ου Συντάγματος (2/5), ως διοικητής του, υπερασπίστηκε το θρυλικό ύψωμα 731, που εκεί επάνω γράφτηκαν ηρωικές σελίδες ανδρείας και δόξας των Ελλήνων στρατιωτών. Το όνομα του αιματοβαμμένου αυτού υψώματος 731 χαράχτηκε με χρυσά γράμματα στο Μνημείο του ΄Αγνωστου Στρατιώτη στην Αθήνα.
                          ..................................................................................................


Ο Δημήτριος Γ. Κασλάς γεννήθηκε στο Πουρί του Νομού Μαγνησίας το 1901. Ήταν γιος του Γεωργίου Καζίλα του Στεργίου και της Μαρίας Καζίλα, το γένος Διακουμή. Το όνομά του από Καζίλας το άλλαξε σε Κασλάς όταν κατετάγη στον Στρατό. Ο Δημήτριος Κασλάς σε ηλικία 15 ετών εργάζεται στο Βόλο σε φούρνο και αργότερα σε ταβέρνα. Παράλληλα ολοκληρώνει τις σπουδές του φοιτώντας στην νυχτερινή Εμπορική Σχολή Βόλου.

Το 1920 κατετάγη κληρωτός στη Λάρισα, και τέλη Ιουλίου μεταβαίνει στη Σμύρνη, όπου βρισκόταν σε εξέλιξη η Μικρασιατική Εκστρατεία. Τον Ιανουάριο του 1922 συμμετείχε σε στρατιωτικές εξετάσεις και εισήχθη με επιτυχία στον ουλαμό Έφεδρων Αξιωματικών του Αφιόν Καραχισάρ (έδωσαν εξετάσεις 1200, επέτυχαν 225, σειρά επιτυχίας 97). Στην συνέχεια ακολουθεί η κατάρρευση του μετώπου και συλλαμβάνεται αιχμάλωτος από τον Αύγουστο του 1922 μέχρι τον Απρίλιο του 1923. Αμέσως μετά την επιστροφή του από την αιχμαλωσία και σε ηλικία 22 ετών ονομάζεται Έφεδρος Ανθυπολοχαγός. Τον Μάρτιο του 1924 κατατάσσεται στις τάξεις των μόνιμων αξιωματικών του Στρατού, και στην συνέχεια ακολουθεί μία εξαιρετική πορεία με σταθμό την περίοδο 1940 -1945.

Κατά την κήρυξη του πολέμου το 1940 υπηρετούσε στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού Τρικάλων ως λοχαγός και αμέσως μετά ανέλαβε κατά την διάρκεια των μαχών τη Διοίκηση του ΙΙ/5 τάγματος όπου και προήχθη σε ταγματάρχη για ανδραγαθία στο πεδίο της μάχης,. Το αποκορύφωμα της ένδοξης πορείας του τάγματος στο οποίο υπήρξε διοικητής είναι η απόκρουση της επιθέσεως που σχεδιάστηκε και εξαπολύθηκε παρουσία του ίδιου του Μουσολίνι με την ονομασία «Εαρινή Επίθεση» με διάρκεια από 9 έως 25 Μαρτίου 1941. Η επίθεση εκδηλώθηκε κυρίως εναντίον του υψώματος 731 το οποίο υπεράσπιζε το ΙΙ/5 τάγμα με διοικητή τον Δημήτριο Κασλά. Στο ύψωμα 731 συνετρίβησαν οι πανίσχυρες μεραρχίες των Ιταλών και στην ουσία μ’ αυτό τον τρόπο κρίθηκε ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος. Μετά την αναποτελεσματικότητα των Ιταλών σ΄ αυτή την επίθεση, ο Χίτλερ αποφάσισε να επιτεθεί στην Ελλάδα.

Η νεώτερη ιστορία ονομάζει το ύψωμα 731 «Νέες Θερμοπύλες», έχει γραφεί δέ καί ειδικός Θούριος ως εμβατήριο του Στρατού. Το ύψωμα 731 γρήγορα γίνεται θρύλος και αναγράφεται στο Μνημείο του Άγνώστου Στρατιώτου στην Αθήνα. Οι στρατιώτες της εποχής το ονόμασαν «Γολγοθά», γιατί πριν την έναρξη των εχθροπραξιών ήταν δενδροσκεπασμένο ενώ μετά τις μάχες δεν έμεινε κανένα δένδρο και το ύψος του μειώθηκε κατά 5 μέτρα. Όπως αναφέρεται και σε σχετικές ιστορικές αναφορές σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν ρίφθησαν τόσα πυρομαχικά όσα στο ύψωμα 731.

Μετά την κατάρρευση του μετώπου ο Δ. Κασλάς επέστρεψε στο Πουρί και κατά την Γερμανοϊταλική κατοχή λαμβάνει μέρος στην Εθνική Αντίσταση στις τάξεις του ΕΛΑΣ ως Διοικητής του 52 Συντάγματος. Ο Δ. Κασλάς παρότι δεν υπήρξε αριστερός αναγκαστικά «επιστρατεύθηκε» από τον ΕΛΑΣ και συμμετείχε στην Αντίσταση κατά των κατακτητών μέσα από τις τάξειs του, όπως και πολλοί άλλοι. Το Σύνταγμα δραστηριοποιήθηκε στην περιοχή Λαμίας – Καρπενησίου –Καρδίτσας με πολύ μεγάλες επιτυχίες. Για τις υπηρεσίες του προς την πατρίδα μετά την απελευθέρωση εξορίστηκε από το 1945 έως το 1948 στα νησιά Σέριφο – Ικαρία - Σαντορίνη.

Με την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης το 1985 προήχθη, μετά θάνατον , σε ταξίαρχο. Απεβίωσε στις 22-2-1996 από καρδιακό επεισόδιο ενώ είχε προηγηθεί και εγκεφαλικό. Του είχαν απονεμηθεί: Χρυσούν Αριστείο Ανδρείας, Πολεμικός Σταυρός Γ΄ Τάξεως, Αργυρούς Σταυρός του Β΄ Τάγματος, Μετάλλειον στρατιωτικής αξίας Δ΄ Τάξεως.

Συνημμένη εικόνα


--------------
«Χρωστάμε σ' όσους ήρθαν, πέρασαν, θα' ρθούνε, θα περάσουν.
Κριτές θα μας δικάσουν οι αγέννητοι, οι νεκροί»
Κωστής Παλαμάς

ΤΟ ΥΨΩΜΑ 731

Ένας τιτάνιος αγώνας διεξήχθη στο ύψωμα 731 (υψόμετρο) κατά την «Εαρινή Επίθεση» των Ιταλών στα μέσα Μαρτίου 1941, προκειμένου οι ιταλικές φασιστικές δυνάμεις με την παρουσία του ίδιου δικτάτορα Μουσολίνι -μετά από τέσσερις μήνες πόλεμο - να δρέψουν μία νίκη κατά της Ελλάδας και να κατέβουν μαζί με τις ναζιστικές δυνάμεις των Γερμανών «νικητές» στην Αθήνα! Το 731 όμως, ανέτρεψε τα σχέδια του(ς). Στο ύψωμα αυτό, καθώς και στα γειτονικά υψώματα, πολέμησαν οι άνδρες του 5ου Συντάγματος της 1ης Μεραρχίας πού κατάγονταν κυρίως από την Καρδίτσα και τα Τρίκαλα.

Η Ιστορία για το 731 γράφει: "Επί 7 ημέρες, ως τις 15 Μαρτίου η μεραρχία δοκιμάστηκε σκληρά, αλλά απέκρουσε τα κύματα των επιτιθέμενων αντιπάλων. Οι επιθέσεις και αντεπιθέσεις άρχιζαν με πυκνό κανονιοβολισμό που κατέσκαβε τα υψώματα, για να καταλήξουν σε συμπλοκές, όπου το λόγο είχαν η χειροβομβίδα και η λόγχη. Το ύψωμα 731, μεταξύ Αώου και Άψου, έμεινε θρυλικό. Ως τις 19 Μαρτίου, μετά από σχετική τριήμερη ανάπαυλα, οι Ιταλοί εξαπέλυσαν κατά του υψώματος 731 όχι λιγότερες από 18 επιθέσεις. Το «731», όπως έμεινε γνωστό στην πολεμική ιστορία και των δύο αντιπάλων, υπήρξε ίσως ένα από τα πιο αιματοβαμμένα υψώματα ολόκληρου του παγκοσμίου πολέμου". (ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, Εκδοτική Αθηνών Α.Ε. 1978, τόμος ΙΕ, σελ.441-442).

Ο λογοτέχνης και ακαδημαϊκός Άγγελος Τερζάκης, πολεμιστής του 1940, γράφει: "Ξημερώνει η 10 Μαρτίου 1941 ,ημέρα Δευτέρα, και το πυροβολικό του Καβαλλέρο ξαναρχίζει. Ξαναρχίζει από την Τρεμπεσίνα, με πείσμα διπλό, γιατί η πρώτη μέρα χάθηκε κι αυτό είναι άσχημο για μιαν επίθεση, που πρέπει να το πετύχει στις πρώτες ώρες της.
Το κανονίδι τώρα απλώνεται ανατολικά, στο 731. Είναι τέτοιο που μόνο με τους θρυλικούς βομβαρδισμούς του Βερντέν, στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, μπορεί να παραβληθεί. Τ' ακούει και ζαρώνει περίτρομη η ψυχή του ανθρώπου. Τα ελληνικά πυρά της έκοψαν την ορμή, ως που το μεσημέρι οι Ιταλοί ενισχυμένοι με νέες δυνάμεις, ξανάρχισαν, όμως, το πεζικό κατόρθωσε με μόνα τα δικά του να σπάσει το πρώτο κύμα του εχθρού. Στις 6 τ' απόγεμα οι Ιταλοί άνοιγαν μεγάλη φωτιά κατά του 731. Χύμηξαν ύστερα με ταυτόχρονη προσπάθεια να το υπερκεράσουν από τη δημοσιά, ενώ έπιαναν και να βομβαρδίζουν την Τρεμπεσίνα. Είταν η έβδομη επίθεσή τους για το 731. Το ύψωμα έμπαινε πια, ζωσμένο με φλόγες στο θρύλο" (Άγγελος Τερζάκης, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΟΠΟΙΪΑ 1940-1941, Αθήναι 1964, σελ.177-178).

Στο προσωπικό χειρόγραφο ημερολόγιο του Ταγματάρχη (τότε) Δημήτριου Κασλά, από το Πουρί Ζαγοράς, Διοικητή του ΙΙ (2ου) Τάγματος του 5ου Συντάγματος Τρικάλων, που με τους στρατιώτες του υπερασπίστηκε το ύψωμα 731, αναφέρει:
"(Ημέρα πρώτη: Κυριακή 9η Μαρτίου 1941, «έναρξις της επιθέσεως»)
(Πρωινές ώρες): Την 06:30 ώραν ήρξατο τρομακτικόν και καταιγιστικόν πυρ του εχθρικού Πυροβολικού και όλμων. Η πρώτη ομοβροντία μιας βαρέως Πυροβολαρχίας ερρίφθη ακριβώς την 06:30 ώραν επί του υψώματος 731, όπου ο Σταθμός Διοικήσεώς μου ήτο το σύνθημα της ενάρξεως της βολής.
Ο βομβαρδισμός συνεχίζεται με αυξάνουσαν έντασιν. Σμήνη αεροπλάνων ρίπτουν συνεχώς τα φορτία των επί των υψωμάτων 731 και 717. Το ύψωμα 731, όπου το Τάγμα μου, σείεται συνεχώς, σκόνη, φωτιά και καπνός, η ατμόσφαιρα είναι βαρειά, δύσκολα αναπνέει κανείς από τα αέρια των εκρήξεων, κόλασις πυρός, μας περιβάλλαν καπνοί και αι φλόγες, δεν ημπορούμε να διακρίνουμε τι γίνεται εις απόστασιν 10 μέτρων. Το ύψωμα 731 ήτο δασωμένον με δέντρα ύψους 4-5 μέτρων, εντός διώρου έμεινε γυμνόν. Τα συρματοπλέγματά μας κατεστράφησαν, τα χαρακώματα ισοπεδώθηκαν, οι στρατιώται καλύπτονται εις τας οπάς των οβίδων και αγωνίζονται απεγνωσμένα να επανορθώσουν τας ζημίας, ιδίως να προστατεύσουν τα πολυβόλα και οπλοπολυβόλα από την καταστροφήν, από τις πέτρες και χώματα που εγείροντο από τας εκρήξεις. Τα υπάρχοντα επί του υψώματος 731 δύο πυροβόλα των 6,5 και αντιαρματικός ουλαμός των 37 κατεστράφησαν ολοτελώς.

Περί την 07:30 ώραν κατόρθωσα να επικοινωνήσω τηλεγραφικώς δια λίγα λεπτά με τον Συνταγματάρχην Κετσέαν, επίσης μετά του Διοικητού του Συγκροτήματος Συνταγματάρχου Γεωργούλα Ν., οι οποίοι αγωνιούσαν να πληροφορηθούν την κατάστασίν μας. Με ερώτησαν εάν οι άνδρες του Τάγματος κρατούν τας θέσεις των, τους απάντησα ότι οι Λόχοι ευρίσκονται εις τας θέσεις των. Μου διεβίβασεν την εξής Διαταγήν γραπτήν. «Επί των θέσεών σας θ' αμυνθήτε μέχρις εσχάτων, Η Πατρίς, η Ανωτάτη Διοίκησις απαιτεί να κρατήσητε ψηλά την τιμήν των όπλων». Του απήντησα ότιδήποτε και αν συμβή δεν θα εγκαταλείψωμεν το 731 και έχω πεποίθησιν ότι δεν θα περάσουν οι Ιταλοί.

Περί την 8ην ώραν το Πυροβολικόν του εχθρού ήρχισε να επιμηκύνη την βολήν του εις τα μετόπισθεν του Τάγματος και την 08:30 έπαυσεν την βολήν του επί των υψωμάτων 731 και 717. ΄Ητο φανερόν πλέον ότι θα ήρχιζεν η επίθεσις των Ιταλών. Διέταξα τους Λόχους να ετοιμάσουν τα αυτόματα και να μη βάλουν από μεγάλας αποστάσεις, παρά μόνον όταν οι Ιταλοί θα έφθαναν εις ωρισμένα σημεία του εδάφους που υπεδείχθησαν επί τόπου εις απόστασιν περίπου 200 μέτρων.

Περί την 09:30 ώραν οι Ιταλοί χρησιμοποιούντες τας δεξιά του 5ου Λόχου βαθείας γραμμάς πλησιάζουν επικινδύνως και προσεγγίζουν τα κατεστραμμένα συρματοπλέγματα. Αρχίζει πλέον ο αγών διά της χειροβομβίδος. Οι Ιταλοί δοκιμάζουν με τρόμον και φωνάς τα καταστρεπτικά αποτελέσματα των αμυντικών μας χειροβομβίδων.

(Μεσημέρι): Την μεσημβρίαν προσπαθούν οι Ιταλοί να επαναλάβουν την επίθεσίν των, αλλά ευθύς ως αναπτύσσονται καθηλούνται και διασκορπίζονται από το Πυροβολικό και τα Πολυβόλα μας.

(Απόγευμα): Το απόγευμα και ενώ μέχρι της στιγμής εκείνης τα εχθρικά πυρά είχον αραιωθή, εκσπά και νέα επίθεσις μετά σφοδρού βομβαρδισμού, εφ' ολοκλήρου του τομέως της Ι Μεραρχίας και ανασκάπτεται πάλιν το έδαφος από το πυροβολικόν και τας βόμβας αεροπλάνων. Οι στρατιώται περιμένουν να πλησιάσουν τα εχθρικά τμήματα πεζικού, τα παραλαμβάνουν με τα αυτόματα και τα αποδεκατίζουν με επιτυχείς ριπές και όταν ο εχθρός χρησιμοποιή τας βαθείας γραμμάς και προσεγγίζει τα χαρακώματα, επιτίθενται διά της χειροβομβίδος και της λόγχης.
Οι Ιταλοί όμως δεν παραιτούνται. Δοκιμάζουν διά μία ακόμα φοράν, προτού νυκτώση, να διασπάσουν τας γραμμάς μας επί του υψώματος 731.Και η προσπάθεια αυτή αποκρούεται σε σοβαροτάτας απωλείας.

(Βράδυ): Η νύκτα μας βρίσκει όλους εξηντλημένους σωματικώς. Είμεθα όλη την ημέραν νηστικοί. Εν τούτοις κανείς δεν θέλει να φάγη. Έχουμε άφθονο κονιάκ. Οι Λόχοι δεν ζητούν ψωμί αλλά χειροβομβίδας αμυντικάς και σκαπανικά εργαλεία. Καθ' όλην την νύκτα οι ημιονηγοί του Τάγματος, οι αφανείς αυτοί ήρωες επηγαινοερχόνταν εις τον σταθμόν εφοδιασμού διά να μας φέρουν εκατοντάδας φορτίων χειροβομβίδων, πυρομαχικών και λοιπών εφοδίων.

(Ημέρα δεύτερη: Δευτέρα 10 Μαρτίου 1941).
(Πρωινές ώρες): «Την 7ην πρωινήν ήρχισε πάλιν το ιταλικόν πυροβολικόν. Εις τας 9 ώρα αρχίζει η Ιταλική επίθεσις. Αυτήν την ημέραν κατευθύνεται προς το αριστερόν μας διά να υπερφαλαγγίσουν το 731 εκ του αριστερού. Οι Ιταλοί κινούνται με μυρίας προφυλάξεις, τους καταλαμβάνει πρώτον το Πυροβολικόν μας και τους αποδεκατίζει. Το Πυροβολικόν των Ιταλών προσπαθεί να υποστηρίζει την κινουμένην φάλαγγα. Οι Ιταλοί προχωρούν κατά διαδοχικά κύματα με προφανή σκοπόν να καταλάβουν οπωσδήποτε το 731, χωρίς να λαμβάνουν υπ' όψιν τας απωλείας των. Οι Ιταλοί φθάνουν εις απόστασιν από 50-100 μ. από την γραμμήν αντιστάσεως. Διά να εξαπατήσουν τους στρατιώτας μας υψώνουν λευκά μανδίλια, προς στιγμήν υπέθεσαν ότι επρόκειτο να παραδοθούν. Αντελήφθην εκ πρώτης στιγμής ότι επρόκειτο περί απάτης. Επενέβην αμέσως, διέταξα έντασιν των πυρών διά χεροβομβίδων και τοπικήν αντεπίθεσιν. Οι Στρατιώται κραυγάζοντες την περίφημον πολεμικήν ιαχήν «αέρα» διά της λόγχης και των χειροβομβίδων αιφνιδιάζουν τους Ιταλούς, οι οποίοι αρχίζουν να τρέχουν προς τα οπίσω, μεταβαλόντες την υποχώρησίν των εις πανικόβλητον φυγήν. Η επίθεσις των συνετρίβη.

(Μεσημέρι): Ολίγον προ της μεσημβρίας διεξάγεται νέα προσπάθεια εις το ίδιο σημείον παρά Ιταλών κατόπιν πάλιν προπαρασκευής διά σφοδρού βομβαρδισμού και η επίθεσις αύτη συνετρίβη προ του ακαμάτου ηρωισμού των Λόχων, διά της λόγχης, μέχρι την 12:30 ώραν τρέπομεν εις νέαν άτακτον φυγήν τους Ιταλούς.

(Απόγευμα): ... Εις τας 06:30 αρχίζει βομβαρδισμός επί των υψωμάτων 731 και 717 και μετ' ολίγον νέα επίθεσις των Ιταλών και κατά των δύο πλευρών του υψώματος 731, δηλαδή εναντίον και των δύο Λόχων μου. Και η επίθεσις αυτή απεκρούσθη με βαρυτάτας απωλείας διά τον εχθρόν.
(Βράδυ): Προς το εσπέρας νομίζουν ότι θα κλονίσουν το ηθικόν των στρατιωτών μας, ρίπτουν δι' αεροπλάνων χιλιάδας προκηρύξεις, καλούν τους στρατιώτας μας να ρίψουν τα όπλα και να σπεύσουν να παραδοθούν. Αι προκηρύξεις αυταί μόνον γέλωτας προσέφερον εις τους ηρωικούς οπλίτας.
Και η δευτέρα ημέρα της επιθέσεως έκλεισε με την απόλυτον διατήρησιν των θέσεών μας επί του υψώματος 731, καθώς επίσης και το δεξιά μου ΙΙΙ Τάγμα επί του υψώματος 717".

Η «Εαρινή Επίθεση» των Ιταλών απέτυχε. Ο Μουσολίνι έφυγε ταπεινωμένος. Το ύψωμα 731 έγινε δόξα και το όνομά του γράφτηκε στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη: «731».

Συνημμένη εικόνα


--------------
«Χρωστάμε σ' όσους ήρθαν, πέρασαν, θα' ρθούνε, θα περάσουν.
Κριτές θα μας δικάσουν οι αγέννητοι, οι νεκροί»
Κωστής Παλαμάς

Απόσπασμα από το έργο του «Οι πανθέοι» του Αθανασιάδη Αναστάσιου

Τα δύο τάγματα απ’ τη μονάδα του Κίτσου, που προστατεύανε μια αλυσίδα με συνεχόμενα υψώματα νοτιοδυτικά του Καλπακιού, στις 5 Νοεμβρίου, το μεσημέρι, δέχτηκαν σφοδρές αλληλοδιάδοχες επιθέσεις από αεροπλάνα και πυροβολικό, γιατί ο εχθρός δοκίμαζε να τα παραπλανήσει με μια πίεση στα πλευρά προτού επιχειρήσει επίθεση κατά μέτωπο. Μα τα τάγματα αμύνονταν με πείσμα δίνοντας στο κέντρο την ευκαιρία να ενισχύσει την αντίστασή του, ενώ αναγκάζανε τον εχθρό ν’ αποκαλύψει τις δυνάμεις του. Έτσι, η νύχτα βρήκε τις θέσεις τους όπου τις είχε φωτίσει η αυγή.

Βαθειά μεσάνυχτα, πήρε και το τέγμα του Κίτσου διαταγή να προωθηθεί ως το βορεινό άκρο της κοιλάδας του Καλαμά. Μέσα του χιονοβρόχι οι άνδρες του λόχου του, χωμένοι κάτω απ’ το αντίσκηνα, ανηφορίζανε κάπου μια ώρα ανάμεσα στα βράχια, ώσπου χωθήκανε στα χαρακώματα τα σκαμμένα βαθειά σ’ ένα αντέρισμα, κοντά στους Νεγράδες. Όπως είτανε κατάκοποι, ποτισμένοι ως το κόκκαλο απ’ την υγρασία, πέσανε πάνω στους γεώσακους και λαγοκοιμήθηκαν.

Ο Κίτσος, που δεν μπορούσε να κοιμηθεί, ακούοντας κάποια στιγμή μέσα στο βύθισμά του το σκοπό να φωνάζει «αλτ», πετάχτηκε έξω. Μέσα στην πρωινή αχλύ ξεχώρισε τρεις χωριάτισσες ν’ ανηφορίζουν για τα χαρακώματα.
-Είμαστε χωριανές από δω, απ’ τους Νιγράδς…, απαντούσανε στο σκοπό.
Σήκωναν κάτι στους ώμους τους, γι’ αυτό είχαν σταθεί να ξαποστάσουν.
-Και τι θέλετε; Τι γυρεύετε τέτοιαν ώρα στα χαρακώματα; Τους φώναξε ο Κίτσος δρασκελώντας στο μέρος τους.
Οι γυναίκες ξεφόρτωσαν τον ώμο τους κι ανηφορίσανε χωρίς ν’ απαντήσουν. Όταν φτάσανε μπρος του, είδε πως οι δυό ήταν ηλικιωμένες. Σήκωναν τενεκέδες.
-Είμαστε, γιόκα μου, χωριανές απ’ τους Νιγραδς και σας φέραμαν λίγο γάλα να πιείτε…, είπε η πιο γερόντισσα, ενώ τον κύτταζε γελαστή. Είταν ψηλόκορμη, μ’ ένα δίχτυ ρυτίδες στο στεγνό της πρόσωπο, που τέλειωνε σ’ ένα ξεδοντιασμένο στόμα.

Ο Κίτσος άπλωσε το χέρι στον ώμο της, συγκινημένος:
-Μα δεν έχομε αρρώστους, γιαγιά… Αυτά είναι για τα νοσοκομεία…
-Τι γι’ αρρώστους, μολογάς γιε μου; Ειν’ καλύτερη θρουφή για να βαστάξτι’, θα μπήτε σ’ αμάχη.
Τα μάτια του Κίτσου δάκρυσαν. Έσκυψε και της φίλησε το χέρι. Εκείνη σα να ντράπηκε με το φέρσιμό του. Τιε πήρε μαζί του στο καταφύγιο κι έστειλε στρατιώτες να φέρουν μέσα τους τενεκέδες. Ευθυμία απλώθηκε σ’ όλο το χαράκωμα. Οι γυναίκες απαντούσανε ντροπαλές στις ερωτήσεις του λοχαγού. Δεν δέχτηκαν τσιγάρο. Η μια είχε τον εγγονό της σε κάποιο σύνταγμα της Μεραρχίας, ο γιος της άλλης είχε χαθεί στη Μικρασία κι ήρθε με την κόρη της.
Φεύγοντας είπαν πως θα ξανανέβουν. Ότι θάχανε φτάσει στον κάμπο, το εχθρικό πυροβολικό άρχισε να σφυροκοπά την κοιλάδα. Οι έγχρωμες οβίδες, που έρριχνε για να του επισημαίνουμε τα ρήγματα, συχνά αντιφεγγίζανε πάνω απ’ τα χαρακώματα.
Προς το βράδι, ο λοχαγός κάλεσε τον Κίτσο στο τηλέφωνο. Ένας στρατιώτης έτρεξε και τον έβγαλε από το χαράκωμα, όπου κουβέντιαζε με τους ομαδάρχες του.
-Ο εχθρός μας ξαναπήρε στην Γραμπάλα, του είπε λαχανιαστά: Θα μεταβιβάσετε προσωπικώς και αυτολεξεί τη διαταγή του αρχηγού στο διοικητή της επιχειρήσως, να ενεργήσει στις πέντε το πρωί αντεπίθεση για την ανακατάληψή της…

Και του έδωσε κάπως αόριστες οδηγίες για την κατεύθυνση που θάπαιρνε.
Ο Κίτσος άρπαξε ένα βραχύκαννο και ξεκίνησε μεσ’ στο σκοτάδι. Βαδίζοντας, συχνά με πόδια και χέρια, ανάμεσα από θάμνους, βράχια, φαράγγα, όταν απόκαμνε, ακουμπούσε στο όπλο του κι έπαιρνηε βαθειά αναπνοή. Σε μια τέτοια στιγμή, αναδύθηκε ξαφνικά απ’ το σκοτάδι το πρόσωπο της Μάρμως, όπως του ψιθύριζε στο σταθμό με δειλή φωνή: «Κίτσο, θάμαι, θάμαι… τώρα εγώ η μητέρα σου…». Έβιασε τον εαυτό του να διώξει από μπρος του τη μορφή της, μα εκείνη τον ακολούθησε για κάμποσα ακόμη λεπτά: «Κίτσο… ήθελα από χτες να σου πω… θάμαι, θάμαι τώρα εγώ η μητέρα σου…».
Ξαφνικά, βρέθηκε μπροστά σε δύο ξιφολόγχες.. ένας τρίτος, προτείνοντας την κάννη του τον ρωτούσε ποιος είτανε.

-Ο αξιωματικός 145 Μ. Φέρνω εμπιστευτική διαταγή…, πρόφτασε να πει.
Τον οδήγησαν σ’ ένα εκκλησάκι χωμένο μέσα στα κέδρα. Κάτω απ’ το αντίφεγγο μιας καντήλας ένας πανύψηλος ασπρομάλλης, με ριγμένη πάνω του την τσοπανίσια κάπα, άφησε γύρω τους αξιωματικούς και τον τράβηξε σε μια γωνιά. Ο Κίτσος, καθώς του μεταβίβαζε λέξη προς λέξη τη διαταγή, δεν έπαιρνε από πάνω του το βλέμμα, γοητευμένος απ’ την τραχειά μεγαλοπρέπεια αυτού του αρχιτσέλιγκα συνταγματάρχη. «Αυθεντικός ήρωας του Εικοσιένα», συλλογίστηκε αδειάζοντας μονορούφι το παγούρι που του φέρνανε. Ένας αξιωματικός, βλέποντας τα ξεσκισμένα γάντια του, τούδωσε τα δικά του.
Γυρίζοντας, μια ώρα αργότερα, στο λόχο του, τους βρήκε να μοιράζουνε συσσίτιο πορείας. Είχε έρθει στο μεταξύ διαταγή βα προωθηθούν ως τα ριζά της Γραμπάλας, για να ενισχύσουν το τμήμα που το πρωί θα επιχειρούσε τηνεξόρμηση.

Όταν φτάσανε εκεί,ε ίτανε ακόμη βαθειά νύχτα. Κάτι σα μούχλα και πανί λαδωμένο από αρυκτέλαιο ανάδινε το νεό χαράκωμα. Πέσανε πάνω στους γεώσακους με τις ξιφολόγχες γυμνές. Το πιπεράτο αγιάζι έκανε τα μάτια τους να δακρύζουνε.
Ένας δεκανέας πέρασε μπρος απ’ τον Κίτσο σαν ίσκιος, τον πασπάτεψε κι άφησε στο χέρι του μια χούφτα σταφίδες με λίγη κουραμάνα.

-Έχετε ξαναπολεμήσει, κύριε ανθυπολοχαγέ; τον χαμηλορώτησε κάποιο λεπτόκορμο παλληκάρι με ροδαλό πρόσωπο και πρόωρα ασπρισμένο μαλλί, όπως περνούσε από μπρος του.
-Όταν κηρύχτηκε ο πρώτος πόλεμος είμουν τριώ χρονώ…, έσκυψε ο Κίτσος πάνω του.
-Εγώ, ως προχτές, ήμουν κλεισμένος στο εξοχικό μας στην Άρτα και διάβαζα τη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια πασχίζοντας να μάθω απέξω τα άρθρα της. Τώρα καταλαβαίνω τι βλακεία έκανα…
σκύβοντας, γιατί ήταν ψιλόλιγνος σαν ελάτι, στάθηκε μπρος τους ο λοχαγός. Ήταν ένας καλόκαρδος μυτιληνιός, που είχε αρχίσε φανταράκι στη Μικρά Ασία για αν φτάσει σ’ αυτό το βαθμό. Απ’ το σκοτάδι δεν μπορούσες να ξεχωρίσεις τη νευρικότητα στο σταφιδιασμένο του πρόσωπο:
-Γεια σας, παιδιά…, έρριξε μιαν εξεταστική ματιά μέσα στο χαράκωμα κι άπλωσε τη χούφτα στο δεκανέα να του δώσει σταφίδες.

Βάλθηκε να τις μασουλάει χτυπώντας τα χείλη του: Να ξέρετε, παιδιά, δε σκοτώνουν όλες οι οβίδες κι οι σφαίρες. Σα θηλυκά που είναι, έχουν τις ιδιοτροπίες τους. Όταν μάλιστα έχετα την εξυπνάδα να εκμεταλλευθήτε το έδαφος, λιγοστεύουν πολύ οι πιθανότητες. Στο κάτω-κάτω, όμως, τι είμαστε κι εμείς; Άνθρωποι που θα πεθάνουμε. Μόνο η πατρίδα μας, η Ελλάδα, μένει αθάνατη. Αν είχατε τα μάτια του Άργου της Μυθολογίας μας, τότε θα βλέπατε πως όλη η πολιτισμένη ανθρωπότητα είναι τούτες τις μέρες σκυμμένη πάνω μας και μας θαυμάζει. Γιατί αψηφίσαμε μια ψευτομεγάλη δύναμη-τους Ιταλούς- τα βάλαμε μαζί τους κι αντιστεκόμαστε, όπως αντισταθήκανε οι αρχαίοι Έλληνες στους Πέρσες και τους νικήσανε στο Μαραθώνα, κι όπως πάλι, στο Εικοσιένα, νικήσαμε τους Τούρκους στο Βαλτέτσι, στους Μύλους και σε κάθε βουνοποριά. Έτσι, θα μας βοηθήσει ο θεός της Ελλάδας μας κι η Παναγιά, που μας παραστέκει στιον αγώνα αυτόν, να νικήσουμε τους Ιταλούς. Πρέπει ο ήλιος να μας βρει πάνω στη Γραμπάλα…

Ο Κίτσος τον ακολούθησε ως το τετράγωνο όρυγμα, όπου κλαδώνανε τα χαρακώματα. Εκεί έμεινε μόνος, με τη ρέχη ακουμπισμένη στο χωματένιο υγρό τοίχωμα απ’ όπου μόλις έβγαινε το κεφάλι του. Αισθανόταν κάτι τραχύ κι εξοσιαστικό, που εμπόδιζε τη δκέψη του να γυρίσει μια βδομάδα πίσω.. πολύτιμο για την αυτοσυντήρηση του, όπως ο θώρακας ή η νάρκωση, για να μη γίνεται ο πόνος αισθητός. Αυτή, λοιπόν, ήταν η τελειωτική μορφή, που θάπαιρνε ο εσωτερικός κόσμος του μπρος στο ενδεχόμενο στου θανάτου ή θα νιωθε ακόμη πολλές διάμεσες μεταμορφώσεις πριν το απρόβλεπτο; ρωτήθηκε. Έκλεισε τα μάτια προστάζοντας τον εαυτό του να μη σκεφτεί, ενώ η πιπεράτη χωματίλα, που ανάδωσε απότομα η μουλιασμένη γη , τούδωσε την εντύπωση μιας προθανάτιας αίσθησης. Κούμπωσε τη χλαίνη ως το λαιμό και ξαναχώθηκε στο χαράκωμα.

Ένα θρεμμένο παλληκάρι με ματογυάλια και μακριά μαλλιά, ιερομόναχος απ’ τη Βελλά, πασπάτευε το οπλοπολυβόλο του σιγοψέλνοντας «εκ κοιλίας μητρός μου ο θεός μου ει συ.. φυλάξον με ως κόρην οφθαλμού…».
-Κόψε, μωρέ, τις ψαλμουδίες σου. Φτάνουν όσα μας πιπίλισε εψές ο δεσπότης, φώναξε κάπιοος ηπειρωτάκος. Και μιμήθηκε, όπως το συνήθιζε, ο βέλασμα του γιδιού.
Μα τούτη τη φορά κανένας δε γέλασε.
Ο Κίτσος προχωρώντας μέσα στο χαράκωμα, κοντοστάθηκε σ’ ένα μικρόσωμι διαννιώτη, που δούλευε στη λίμνη με το σκαφίδι του.

-Την ακονίζω, κυρ ανθυπολοχαγέ, όπως το ξουράφι μου… ανασήκωσε εκείνος το κεφάλι κινώντας την ξιφολόγχη: Μου τόμαθε ένας μπιχιμίχος από την Αθήνα, που τον σιργιάναγα ένα σαββατοκύριακο με το κορίτσι του. Κι αληθινά, από τότες ξεχνώ ν’ αγοράσω ξουράφι. Να έτσι δα… πέρασε το δάχτυλο πάνω απ’ την κόψη της λόγχης.
-Οικονομία, λοιπόν, και στην ξιφολόγχη…, αποκρίθηκε ο Κίτσος μηχανικά.
-Κύριε ανθυπολλοχαγέ, το μαχαίρι είναι πιο τίμιο όπλο…, πετάχτηκε ένας πειραιώτης: Δε λαθεύει ποτές.. σου δίνει θάνατο κάντιο και χωρίς φασαρία…
-Μιλάς, βλέπω, σα να τόχεις δουλέψει πολύ… κίνησε την άδεια σακκούλα πάνω απ’ το κεφάλι του ο δεκανέας, ένα δασκαλάκι απ’ το Μέτσοβο.

-Και βέβαια, κυρ’ δάσκαλε. Δεν έκρυψα την αμαρτία μου ούτε σαν πήγα για κατάταξη. Τόπα πως έκανα φόνο. Πως ήταν «εν βρασμώ» κι έμεινα λίγα χρονάκια μέσα, είναι υπόθεση του δικηγόρου μου.. μούφαγε, γι’ αυτό, ολόκληρο χωράφι…
Μέσα στο σκοτάδι, ο Κίτσος έφερε μπρος του το αδύνατο πρόσωπο του πειραιώτη με το κατάμαυρο μουστάκι και τα εκφραστικά πεσμένα βλέφαρα του τοξικομανή.
-Έκανες φόνο, Γαρίτση; ρώτησε σκύβοντας πάνω του.

-Σκότωσα την αρρεβωνιαστικιά μου, κυρ’ ανθυπολοχαγέ… Δεν ήτανε γκομενίτσα, ήτανε αρρεβωνιαστικιά… Τη σκότωσα μέσα στο φούρνο τους, όπου δούλευα. Την είχα πιάσει μ’ άλλον, όπως άντρας με γυναίκα, κυρ ανθυπολοχαγέ. Το λοιπόν, τι θες νάκανα; Δε λέω πως δε μετάνιωσα την ίδια ώρα.. μα είχε δένει πια το κακό. Πάντα την αθυμάμαι. Πάνε δυο χρόνια από τότες και δε μένω με γυναίκα πιότερο από μήνα. Με διώχνουνε, είτε τις αποδιώχνω… Το λοιπόν, έτσι θα γένει και με τις σφαίρες αφού, όπως είπε ο κύριος λοχαγός, είναι γυναίκες…
Ο Κίτσος προχώρησε χωρίς να δώσει απάντηση και ξαναβγήκε στο όρυγμα. Εν αβέβαιο αντίφεγγο σπάθιζε τον ουρανό αποκαλύπτοντας σα σκιά μπρος του το φονικό όγκο της Γραμπάλας. «Άραγε θα με βρει η ζωή πίσω απ’ το ύψωμα; Η ζωή! Όλα, λοιπόν, εδώ κάτω είναι μέσα για να σωθεί εκείνη; Ήταν η μητέρα μου, είναι η Μάρμω, είναι τέχνη ταυτόσημο μ’ αυτό που εννοώ τούτη τη στογμή;».

-«Όχι!», τον αντίσκοψε με βεβαιότητα η μυστική του φωνή. «Σίγουρα αυτή είναι μια νέα εσωτερική μου μεταμόρφωση ενώπιον του θανάτου», συλλογίστηκε ξανά ο Κίτσος. Και τινάχτηκε από αντίδραση, γιατί είχε σκεφτεί.

Πλησίαζε ένας ομαδάρχης του τελωνειακός απ’ το Καρπενήσι. Ο λοχίαςέσκυψε κοντά του:
-Κύριε ανθυπολοχαγέ, το Γκόρδα τον έπιασε νευρικό και τρέμει, σα ναχει θέρμη. Φαίνεται νάχει χάσει, πώς να το π, το ηθικό του ο μπάσταρδος… Έχετε κανένα τσιγάρο να του δώσω;
-Τσιγάρο: Αδύνατο, κίνησε ο Κίτσος το χέρι θυμωμένος.
-Μου ο ζήτησε ο ίδιος. Θα τον στυλώσει. Θα του το κρύβω, όσο θα καπνίζει, μέσα στη χούφτα μου. Το κατάλαβαν και τον πονούν… Μου υποσχέθηκαν να βαστάξουν…

Ο Κίτσος έβγαλε το πακέτο με διστεγμό και τούδωσε ένα τσιγάρο. Μα δεν έκρυψε το κουτί. Έκοψε το καπάκι του κι ακουμπώντας μπρούμυτα στο τοίχωμα έγραψε χωρίς να καλοβλέπει στο χαρτονάκι: «Σε λίγα λεπτά θα κάνουμε εξόρμηση, για να ξανακαταλάβουμε το ύψωμα Γραμπάλα. Παίρνω το πρώτο βάπτισμα του πυρός. Δεν ξέρω ακόμη τι είναι πόλεμος. Κι αν είναι η προαιώνια κυριαρχία του ενστίκτου πάνω στο νου, το διαισθάνομαι πως δεν μπορεί να είναι κάτι ποταπό, ούτε κάτι πρόστυχο. Όμως θα δούμε…». Και το πέταξε έξω απ’ το όρυγμα, όπως ο ναυαγός το μποτιλιαρισμένο γράμμα του στα κύματα.

-Βαστάς, βλέπω, ημερολόγιο σαν τον αδελφό μου… τον χτύπησε ο λοχαγός στον ώμο.
Ο Κίτσος κούνησε αμήχανος το κεφάλι.

-Εύχομαι να το διαβάσεις κάποτε… Τούτη όμως την ώρα είναι καλύτερα να πιστεύεις στην τύχη. Κάτι ήξερε ο Μωάμεθ γι’ αυτό το «κισμέτ». Εμείς οι μυτιληνιοί είμαστε λίγο τουρκομερίτες. Εγώ τον είδα πολλές φορές το χάρο με μούτρο μεμέτη, στη Μικρασία… Έσκυψε στο ρολόϊ του, που ήταν φωσφορικό: Κοντεύομε…, ψιθύρισε σαν αφηρημένος κι ανασήκωσε το βλέμμα στον ουρανό.

Ο Κίτσος αισθανότανε ξαλαφρωμένος με την ανακοίνωση πούχε κάνει στον ενδεχόμενο παραλήπτη του.
Έτσι, ήρθε κάποια στιγμή σε κείνο το φιδουλυγιστό λαγούμι, που έγινε εντάφια σιγή. Νευρωμένος ο ηπειρώτης, μιμήθηκε το μαντρόσκυλο του κοπαδιού του, κανένας όμως σε γέλασε. Γιατί όλοι, ανακαθισμένοι στους γεώσακκους με τις ξιφολόγχες γυμνές, νιώθανε τους χτύπους της καρδιάς τους να συγχρονίζονται με τους δείχτες ενός αόρατου ρολογιού, που από λεπτό σε λεπτό θα σήμαινε έφοδο.

Σε λίγο, στον τεφρό πάνω τους ουρανό, άρχισε να χαράζει κάτι πιο βέβαιο. Ήτανε φως…
Ο Κίτσος, βυθισμένος, άκουσε ν’ αργοστάζει πίσω του το υγρό τοίχωμα με πνιχτές, ισόχρονες σταλαξιές. Κάποια στιγμή, όπως έφερνε μπρος του τον αρχιτσέλιγκα με την τσοπανίσια του κάπα κι ύστερα τις γυναίκες απ’ τους Νεγράδες, του φάνημε πως η σταγόνα είχε αλλάξει απόηχο. Βάλθηκε, τότε, αν μετρά: «ένα -δύο-τρία», ώσπου να ξανακούσει τη σταλαγματιά. «Ένα-δύο-τρία», κι η σταγόνα ξανάπεφτε ολοένα πιο πνιχτά: «Φαίνεται πως η χαραματιά της πέτρας, όπου πέφτουν οι σταγόνες, ξεχείλισε…», συλλογίστηκε. Έκανε να μετρήσει πάλι: «Ένα-δύο-τρία. Ένα-δύο…», όταν ξεχύθηκε το σάλπισμα «Έφοδος! Έφοδος!». Ασυναίσθητα έκανε το σημείο του σταυρού στο μέρος της καρδιάς.

-Εμπρός παιδιά! Δια της λόγχης! Σαν αητοί στην κορφή! Φώναξε ο λοχαγός απ’ το κέντρο του ορύγματος: Η πρώτη διμοιρία κατά πάνω, η δεύτερη απ’ τα δεξιά, η Τρίτη απ’ τ’ αριστερά. Η τέταρτη μαζί μου, εδώ…
Ο Κίτσος πετάχτηκε με το πιστόλι στο χέρι και τον ακολούθησε.
«Αέρα! Αέρα!», ξεχύθηκε η ιαχή απ’ όλα τα στόματα.

Οι ξιφολόγχες στράφτανε, όπως το μούχρωμα έζωνε το βράχο σ’ ένα δίχτυ από μενεξελιές σκιές. Οι χειροβομβίδες μαζί με τις πτερυγοφόρες ολμομβίδες, που άρχισε να κατρακυλά ο εχθρός απ’ τη στρογυλή κορυφή, σκάζοντας πάνω στο βραχώδες έδαφος σήκωναν πίδακες με φλόγες και θράυσματα. Οι ακροβολιστές της τρίτης διμοιρίας αιφνιδιασμένοι απ’ το φραγμό, που στην απότομη βορεινή πλαγιά ήτανε πιο έντονος, χάσανε για μια στιγμή το συντονισμό τους. Γρήγορα όμως τους συνεπήρε η ανταριασμένη φωνή του διμοιρίτη τους, ενός έφεδρου γεωπόνου από την Αμφιλοχία: «Παιδιά, στην κορφή! Φτάνουμε στην κορφή!».
Και σκαρφαλώσανε φτερωμένοι.